首页 古诗词 山坡羊·潼关怀古

山坡羊·潼关怀古

金朝 / 欧阳程

郑武公、庄公为平王卿士。王贰于虢,郑伯怨王。王曰:“无之。”故周郑交质。王子狐为质于郑,郑公子忽为质于周。王崩,周人将畀虢公政。四月,郑祭足帅师取温之麦。秋,又取成周之禾。周郑交恶。君子曰:“信不由中,质无益也。明恕而行,要之以礼,虽无有质,谁能间之?苟有明信,涧溪沼沚之毛,苹蘩蕴藻之菜,筐筥锜釜之器,潢污行潦之水,可荐于鬼神,可羞于王公,而况君子结二国之信,行之以礼,又焉用质?《风》有《采蘩》、《采苹》,《雅》有《行苇》、《泂酌》,昭忠信也。”
烟雨幂横塘,绀色涵清浅。谁把并州快剪刀,剪取吴江半。隐几岸乌巾,细葛含风软。不见柴桑避俗翁,心共孤云远。
北冥有鱼,其名为鲲。鲲之大,不知其几千里也。化而为鸟,其名为鹏。鹏之背,不知其几千里也,怒而飞,其翼若垂天之云。是鸟也,海运则将徙于南冥。南冥者,天池也。《齐谐》者,志怪者也。《谐》之言曰:“鹏之徙于南冥也,水击三千里,抟扶摇而上者九万里,去以六月息者也。”野马也,尘埃也,生物之以息相吹也。天之苍苍,其正色邪?其远而无所至极邪?其视下也,亦若是则已矣。且夫水之积也不厚,则其负大舟也无力。覆杯水于坳堂之上,则芥为之舟;置杯焉则胶,水浅而舟大也。风之积也不厚,则其负大翼也无力。故九万里,则风斯在下矣,而后乃今培风;背负青天而莫之夭阏者,而后乃今将图南。蜩与学鸠笑之曰:“我决起而飞,抢榆枋而止,时则不至,而控于地而已矣,奚以之九万里而南为?”适莽苍者,三餐而反,腹犹果然;适百里者宿舂粮,适千里者,三月聚粮。之二虫又何知?(抢榆枋 一作:枪榆枋)小知不及大知,小年不及大年。奚以知其然也?朝菌不知晦朔,蟪蛄不知春秋,此小年也。楚之南有冥灵者,以五百岁为春,五百岁为秋。上古有大椿者,以八千岁为春,八千岁为秋。此大年也。而彭祖乃今以久特闻,众人匹之。不亦悲乎!汤之问棘也是已:“穷发之北有冥海者,天池也。有鱼焉,其广数千里,未有知其修者,其名为鲲。有鸟焉,其名为鹏。背若泰山,翼若垂天之云。抟扶摇羊角而上者九万里,绝云气,负青天,然后图南,且适南冥也。斥鷃笑之曰:‘彼且奚适也?我腾跃而上,不过数仞而下,翱翔蓬蒿之间,此亦飞之至也。而彼且奚适也?’”此小大之辩也。故夫知效一官,行比一乡,德合一君,而征一国者,其自视也,亦若此矣。而宋荣子犹然笑之。且举世誉之而不加劝,举世非之而不加沮,定乎内外之分,辩乎荣辱之境,斯已矣。彼其于世,未数数然也。虽然,犹有未树也。夫列子御风而行,泠然善也。旬有五日而后反。彼于致福者,未数数然也。此虽免乎行,犹有所待者也。若夫乘天地之正,而御六气之辩,以游无穷者,彼且恶乎待哉?故曰:至人无己,神人无功,圣人无名。
太史公牛马走司马迁,再拜言。少卿足下:曩者辱赐书,教以慎于接物,推贤进士为务,意气勤勤恳恳。若望仆不相师,而用流俗人之言,仆非敢如此也。仆虽罢驽,亦尝侧闻长者之遗风矣。顾自以为身残处秽,动而见尤,欲益反损,是以独郁悒而无谁语。谚曰:“谁为为之?孰令听之?”盖钟子期死,伯牙终身不复鼓琴。何则?士为知己者用,女为说己者容。若仆大质已亏缺矣,虽材怀随和,行若由夷,终不可以为荣,适足以发笑而自点耳。书辞宜答,会东从上来,又迫贱事,相见日浅,卒卒无须臾之间,得竭指意。今少卿抱不测之罪,涉旬月,迫季冬,仆又薄从上雍,恐卒然不可为讳,是仆终已不得舒愤懑以晓左右,则长逝者魂魄私恨无穷。请略陈固陋。阙然久不报,幸勿为过。仆闻之:修身者,智之符也;爱施者,仁之端也;取予者,义之表也;耻辱者,勇之决也;立名者,行之极也。士有此五者,然后可以托于世,列于君子之林矣。故祸莫憯于欲利,悲莫痛于伤心,行莫丑于辱先,诟莫大于宫刑。刑余之人,无所比数,非一世也,所从来远矣。昔卫灵公与雍渠同载,孔子适陈;商鞅因景监见,赵良寒心;同子参乘,袁丝变色:自古而耻之!夫以中材之人,事有关于宦竖,莫不伤气,而况于慷慨之士乎!如今朝廷虽乏人,奈何令刀锯之余,荐天下之豪俊哉!仆赖先人绪业,得待罪辇毂下,二十余年矣。所以自惟:上之,不能纳忠效信,有奇策材力之誉,自结明主;次之,又不能拾遗补阙,招贤进能,显岩穴之士;外之,不能备行伍,攻城野战,有斩将搴旗之功;下之,不能积日累劳,取尊官厚禄,以为宗族交游光宠。四者无一遂,苟合取容,无所短长之效,可见于此矣。乡者,仆亦尝厕下大夫之列,陪外廷末议。不以此时引维纲,尽思虑,今已亏形为扫除之隶,在阘茸之中,乃欲仰首伸眉,论列是非,不亦轻朝廷、羞当世之士邪?嗟乎!嗟乎!如仆尚何言哉!尚何言哉!且事本末未易明也。仆少负不羁之才,长无乡曲之誉,主上幸以先人之故,使得奉薄伎,出入周卫之中。仆以为戴盆何以望天,故绝宾客之知,忘室家之业,日夜思竭其不肖之材力,务一心营职,以求亲媚于主上。而事乃有大谬不然者!夫仆与李陵俱居门下,素非能相善也。趣舍异路,未尝衔杯酒,接殷勤之余欢。然仆观其为人,自守奇士,事亲孝,与士信,临财廉,取予义,分别有让,恭俭下人,常思奋不顾身,以徇国家之急。其素所蓄积也,仆以为有国士之风。夫人臣出万死不顾一生之计,赴公家之难,斯已奇矣。今举事一不当,而全躯保妻子之臣随而媒孽其短,仆诚私心痛之。且李陵提步卒不满五千,深践戎马之地,足历王庭,垂饵虎口,横挑强胡,仰亿万之师,与单于连战十有余日,所杀过当。虏救死扶伤不给,旃裘之君长咸震怖,乃悉征其左、右贤王,举引弓之民,一国共攻而围之。转斗千里,矢尽道穷,救兵不至,士卒死伤如积。然陵一唿劳军,士无不起,躬自流涕,沬血饮泣,更张空弮,冒白刃,北首争死敌者。陵未没时,使有来报,汉公卿王侯皆奉觞上寿。后数日,陵败书闻,主上为之食不甘味,听朝不怡。大臣忧惧,不知所出。仆窃不自料其卑贱,见主上惨凄怛悼,诚欲效其款款之愚,以为李陵素与士大夫绝甘分少,能得人之死力,虽古之名将,不能过也。身虽陷败,彼观其意,且欲得其当而报于汉。事已无可奈何,其所摧败,功亦足以暴于天下矣。仆怀欲陈之,而未有路,适会召问,即以此指,推言陵之功,欲以广主上之意,塞睚眦之辞。未能尽明,明主不晓,以为仆沮贰师,而为李陵游说,遂下于理。拳拳之忠,终不能自列。因为诬上,卒从吏议。家贫,货赂不足以自赎,交游莫救,左右亲近不为一言。身非木石,独与法吏为伍,深幽囹圄之中,谁可告愬者!此真少卿所亲见,仆行事岂不然乎?李陵既生降,隤其家声,而仆又佴之蚕室,重为天下观笑。悲夫!悲夫!事未易一二为俗人言也。仆之先非有剖符丹书之功,文史星历,近乎卜祝之间,固主上所戏弄,倡优所畜,流俗之所轻也。假令仆伏法受诛,若九牛亡一毛,与蝼蚁何以异?而世又不与能死节者比,特以为智穷罪极,不能自免,卒就死耳。何也?素所自树立使然也。人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛,用之所趋异也。太上不辱先,其次不辱身,其次不辱理色,其次不辱辞令,其次诎体受辱,其次易服受辱,其次关木索、被箠楚受辱,其次剔毛发、婴金铁受辱,其次毁肌肤、断肢体受辱,最下腐刑极矣!传曰“刑不上大夫。”此言士节不可不勉厉也。勐虎在深山,百兽震恐,及在槛阱之中,摇尾而求食,积威约之渐也。故士有画地为牢,势不可入;削木为吏,议不可对,定计于鲜也。今交手足,受木索,暴肌肤,受榜箠,幽于圜墙之中。当此之时,见狱吏则头抢地,视徒隶则心惕息。何者?积威约之势也。及以至是,言不辱者,所谓强颜耳,曷足贵乎!且西伯,伯也,拘于羑里;李斯,相也,具于五刑;淮阴,王也,受械于陈;彭越、张敖,南面称孤,系狱抵罪;绛侯诛诸吕,权倾五伯,囚于请室;魏其,大将也,衣赭衣,关三木;季布为朱家钳奴;灌夫受辱于居室。此人皆身至王侯将相,声闻邻国,及罪至罔加,不能引决自裁,在尘埃之中。古今一体,安在其不辱也?由此言之,勇怯,势也;强弱,形也。审矣,何足怪乎?夫人不能早自裁绳墨之外,以稍陵迟,至于鞭箠之间,乃欲引节,斯不亦远乎!古人所以重施刑于大夫者,殆为此也。夫人情莫不贪生恶死,念父母,顾妻子,至激于义理者不然,乃有所不得已也。今仆不幸,早失父母,无兄弟之亲,独身孤立,少卿视仆于妻子何如哉?且勇者不必死节,怯夫慕义,何处不勉焉!仆虽怯懦,欲苟活,亦颇识去就之分矣,何至自沉溺缧绁之辱哉!且夫臧获婢妾,犹能引决,况仆之不得已乎?所以隐忍苟活,幽于粪土之中而不辞者,恨私心有所不尽,鄙陋没世,而文采不表于后也。古者富贵而名摩灭,不可胜记,唯倜傥非常之人称焉。盖文王拘而演《周易》;仲尼厄而作《春秋》;屈原放逐,乃赋《离骚》;左丘失明,厥有《国语》;孙子膑脚,《兵法》修列;不韦迁蜀,世传《吕览》;韩非囚秦,《说难》《孤愤》;《诗》三百篇,大底圣贤发愤之所为作也。此人皆意有所郁结,不得通其道,故述往事、思来者。乃如左丘无目,孙子断足,终不可用,退而论书策,以舒其愤,思垂空文以自见。仆窃不逊,近自托于无能之辞,网罗天下放失旧闻,略考其行事,综其终始,稽其成败兴坏之纪,上计轩辕,下至于兹,为十表,本纪十二,书八章,世家三十,列传七十,凡百三十篇。亦欲以究天人之际,通古今之变,成一家之言。草创未就,会遭此祸,惜其不成,是以就极刑而无愠色。仆诚以着此书,藏之名山,传之其人,通邑大都,则仆偿前辱之责,虽万被戮,岂有悔哉!然此可为智者道,难为俗人言也!且负下未易居,下流多谤议。仆以口语遇遭此祸,重为乡党所笑,以污辱先人,亦何面目复上父母之丘墓乎?虽累百世,垢弥甚耳!是以肠一日而九回,居则忽忽若有所亡,出则不知其所往。每念斯耻,汗未尝不发背沾衣也!身直为闺阁之臣,宁得自引深藏于岩穴邪?故且从俗浮沉,与时俯仰,以通其狂惑。今少卿乃教以推贤进士,无乃与仆私心剌谬乎?今虽欲自雕琢,曼辞以自饰,无益,于俗不信,适足取辱耳。要之,死日然后是非乃定。书不能悉意,故略陈固陋。谨再拜。
千点寒梅晓角中,一番春信画楼东。收灯庭院迟迟月,落索秋千翦翦风。鱼雁杳,水云重,异乡节序恨匆匆。当歌幸有金陵子,翠斝清尊莫放空。
宣德间,宫中尚促织之戏,岁征民间。此物故非西产;有华阴令欲媚上官,以一头进,试使斗而才,因责常供。令以责之里正。市中游侠儿得佳者笼养之,昂其直,居为奇货。里胥猾黠,假此科敛丁口,每责一头,辄倾数家之产。邑有成名者,操童子业,久不售。为人迂讷,遂为猾胥报充里正役,百计营谋不能脱。不终岁,薄产累尽。会征促织,成不敢敛户口,而又无所赔偿,忧闷欲死。妻曰:“死何裨益?不如自行搜觅,冀有万一之得。”成然之。早出暮归,提竹筒丝笼,于败堵丛草处,探石发穴,靡计不施,迄无济。即捕得三两头,又劣弱不中于款。宰严限追比,旬余,杖至百,两股间脓血流离,并虫亦不能行捉矣。转侧床头,惟思自尽。时村中来一驼背巫,能以神卜。成妻具资诣问。见红女白婆,填塞门户。入其舍,则密室垂帘,帘外设香几。问者爇香于鼎,再拜。巫从旁望空代祝,唇吻翕辟,不知何词。各各竦立以听。少间,帘内掷一纸出,即道人意中事,无毫发爽。成妻纳钱案上,焚拜如前人。食顷,帘动,片纸抛落。拾视之,非字而画:中绘殿阁,类兰若;后小山下,怪石乱卧,针针丛棘,青麻头伏焉;旁一蟆,若将跃舞。展玩不可晓。然睹促织,隐中胸怀。折藏之,归以示成。成反复自念,得无教我猎虫所耶?细瞻景状,与村东大佛阁逼似。乃强起扶杖,执图诣寺后,有古陵蔚起。循陵而走,见蹲石鳞鳞,俨然类画。遂于蒿莱中侧听徐行,似寻针芥。而心目耳力俱穷,绝无踪响。冥搜未已,一癞头蟆猝然跃去。成益愕,急逐趁之,蟆入草间。蹑迹披求,见有虫伏棘根。遽扑之,入石穴中。掭以尖草,不出;以筒水灌之,始出,状极俊健。逐而得之。审视,巨身修尾,青项金翅。大喜,笼归,举家庆贺,虽连城拱璧不啻也。上于盆而养之,蟹白栗黄,备极护爱,留待限期,以塞官责。成有子九岁,窥父不在,窃发盆。虫跃掷径出,迅不可捉。及扑入手,已股落腹裂,斯须就毙。儿惧,啼告母。母闻之,面色灰死,大惊曰:“业根,死期至矣!而翁归,自与汝复算耳!”儿涕而去。未几,成归,闻妻言,如被冰雪。怒索儿,儿渺然不知所往。既而得其尸于井,因而化怒为悲,抢唿欲绝。夫妻向隅,茅舍无烟,相对默然,不复聊赖。日将暮,取儿藁葬。近抚之,气息惙然。喜置榻上,半夜复苏。夫妻心稍慰,但儿神气痴木,奄奄思睡。成顾蟋蟀笼虚,则气断声吞,亦不复以儿为念,自昏达曙,目不交睫。东曦既驾,僵卧长愁。忽闻门外虫鸣,惊起觇视,虫宛然尚在。喜而捕之,一鸣辄跃去,行且速。覆之以掌,虚若无物;手裁举,则又超忽而跃。急趋之,折过墙隅,迷其所在。徘徊四顾,见虫伏壁上。审谛之,短小,黑赤色,顿非前物。成以其小,劣之。惟彷徨瞻顾,寻所逐者。壁上小虫忽跃落襟袖间,视之,形若土狗,梅花翅,方首,长胫,意似良。喜而收之。将献公堂,惴惴恐不当意,思试之斗以觇之。村中少年好事者,驯养一虫,自名“蟹壳青”,日与子弟角,无不胜。欲居之以为利,而高其直,亦无售者。径造庐访成,视成所蓄,掩口胡卢而笑。因出己虫,纳比笼中。成视之,庞然修伟,自增惭怍,不敢与较。少年固强之。顾念蓄劣物终无所用,不如拼博一笑,因合纳斗盆。小虫伏不动,蠢若木鸡。少年又大笑。试以猪鬣毛撩拨虫须,仍不动。少年又笑。屡撩之,虫暴怒,直奔,遂相腾击,振奋作声。俄见小虫跃起,张尾伸须,直龁敌领。少年大骇,急解令休止。虫翘然矜鸣,似报主知。成大喜。方共瞻玩,一鸡瞥来,径进以啄。成骇立愕唿,幸啄不中,虫跃去尺有咫。鸡健进,逐逼之,虫已在爪下矣。成仓猝莫知所救,顿足失色。旋见鸡伸颈摆扑,临视,则虫集冠上,力叮不释。成益惊喜,掇置笼中。翼日进宰,宰见其小,怒呵成。成述其异,宰不信。试与他虫斗,虫尽靡。又试之鸡,果如成言。乃赏成,献诸抚军。抚军大悦,以金笼进上,细疏其能。既入宫中,举天下所贡蝴蝶、螳螂、油利挞、青丝额一切异状遍试之,莫出其右者。每闻琴瑟之声,则应节而舞。益奇之。上大嘉悦,诏赐抚臣名马衣缎。抚军不忘所自,无何,宰以卓异闻。宰悦,免成役。又嘱学使俾入邑庠。后岁余,成子精神复旧,自言身化促织,轻捷善斗,今始苏耳。抚军亦厚赉成。不数年,田百顷,楼阁万椽,牛羊蹄躈各千计;一出门,裘马过世家焉。异史氏曰:“天子偶用一物,未必不过此已忘;而奉行者即为定例。加以官贪吏虐,民日贴妇卖儿,更无休止。故天子一跬步,皆关民命,不可忽也。独是成氏子以蠹贫,以促织富,裘马扬扬。当其为里正,受扑责时,岂意其至此哉!天将以酬长厚者,遂使抚臣、令尹,并受促织恩荫。闻之:一人飞升,仙及鸡犬。信夫!”
五月天山雪,无花只有寒。笛中闻折柳,春色未曾看。晓战随金鼓,宵眠抱玉鞍。愿将腰下剑,直为斩楼兰。
御柳如丝映九重,凤凰窗映绣芙蓉。景阳楼畔千条路,一面新妆待晓风。
朝雁鸣云中,音响一何哀!问子游何乡?戢翼正徘徊。言我寒门来,将就衡阳栖。往春翔北土,今冬客南淮。远行蒙霜雪,毛羽日摧颓。常恐伤肌骨,身陨沉黄泥。简珠堕沙石,何能中自谐。欲因云雨会,濯羽陵高梯。良遇不可值,伸眉路何阶。公子敬爱客,乐饮不知疲。和颜既已畅,乃肯顾细微。赠诗见存慰,小子非所宜。为且极欢情,不醉其无归。凡百敬尔位,以副饥渴怀。
黄师塔前江水东,春光懒困倚微风。桃花一簇开无主,可爱深红爱浅红?
晚风吹雨,战新荷、声乱明珠苍璧。谁把香奁收宝镜,云锦红涵湖碧。飞鸟翻空,游鱼吹浪,惯趁笙歌席。坐中豪气,看公一饮千石。遥想处士风流,鹤随人去,老作飞仙伯。茅舍疏篱今在否,松竹已非畴昔。欲说当年,望湖楼下,水与云宽窄。醉中休问,断肠桃叶消息。
臣窃惟事势,可为痛哭者一,可为流涕者二,可为长太息者六,若其它背理而伤道者,难遍以疏举。进言者皆曰天下已安已治矣,臣独以为未也。曰安且治者,非愚则谀,皆非事实知治乱之体者也。夫抱火厝之积薪之下而寝其上,火未及燃,因谓之安,方今之势,何以异此!本末舛逆,首尾衡决,国制抢攘,非甚有纪,胡可谓治!陛下何不一令臣得熟数之于前,因陈治安之策,试详择焉!夫射猎之娱,与安危之机孰急?使为治劳智虑,苦身体,乏钟鼓之乐,勿为可也。乐与今同,而加之诸侯轨道,兵革不动,民保首领,匈叙宾服,四荒乡风,百姓素朴,狱讼衰息。大数既得,则天下顺治,海内之气,清和咸理,生为明帝,没为明神,名誉之美,垂于无穷。《礼》祖有功而宗有德,使顾成之庙称为太宗,上配太祖,与汉亡极。建久安之势,成长治之业,以承祖庙,以奉六亲,至孝也;以幸天下,以育群生,至仁也;立经陈纪,轻重同得,后可以为万世法程,虽有愚幼不肖之嗣,犹得蒙业而安,至明也。以陛下之明达,因使少知治体者得佐下风,致此非难也。其具可素陈于前,愿幸无忽。臣谨稽之天地,验之往古,按之当今之务,日夜念此至孰也,虽使禹舜复生,为陛下计,亡以易此。夫树国固,必相疑之势也,下数被其殃,上数爽其忧,甚非所以安上而全下也。今或亲弟谋为东帝,亲兄之子西乡而击,今吴又见告矣。天子春秋鼎盛,行义未过,德泽有加焉,犹尚如是,况莫大诸侯权力且十此者乎!然而天下少安,何也?大国之王幼弱未壮,汉之所置傅相方握其事。数年之后,诸侯之王大抵皆冠,血气方刚,汉之傅相称病而赐罢,彼自丞尉以上徧置私人,如此,有异淮南、济北之为邪?此时而欲为治安,虽尧舜不治。黄帝曰:“日中必熭,操刀必割。”今令此道顺,而全安甚易;不肯早为,已乃堕骨肉之属而抗刭之,岂有异秦之季世乎!夫以天子之位,乘今之时,因天之助,尚惮以危为安,以乱为治,假设陛下居齐桓之处,将不合诸侯而匡天下乎?臣又以知陛下有所必不能矣。假设天下如曩时,淮阴侯尚王楚,黥布王淮南,彭越王梁,韩信王韩,张敖王赵,贯高为相,卢绾王燕,陈狶在代,令此六七公者皆亡恙,当是时而陛下即天子位,能自安乎?臣有以知陛下之不能也。天下肴乱,高皇帝与诸公倂起,非有仄室之势以豫席之也。诸公幸者乃为中涓,其次仅得舍人,材之不逮至远也。高皇帝以明圣威武即天子位,割膏腴之地以王诸公,多者百余城,少者乃三四十县,德至渥也,然其后十年之间,反者九起。陛下之与诸公,非亲角材而臣之也,又非身封王之也,自高皇帝不能以是一岁为安,故臣知陛下之不能也。然尚有可诿者,曰疏。臣请试言其亲者。假令悼惠王王齐,元王王楚,中子王赵,幽王王淮阳,共王王梁,灵王王燕,厉王王淮南,六七贵人皆亡恙,当是时陛下即位,能为治乎?臣又知陛下之不能也。若此诸王,虽名为臣,实皆有布衣昆弟之心,虑无不帝制而天子自为者。擅爵人,赦死罪,甚者或戴黄屋,汉法令非行也。虽行不轨如厉王者,令之不肯听,召之安可致乎!幸而来至,法安可得加!动一亲戚,天下圜视而起,陛下之臣虽有悍如冯敬者,适启其口,匕首已陷其胸矣。陛下虽贤,谁与领此?故疏者必危,亲者必乱,已然之效也。其异姓负强而动者,汉已幸胜之矣,又不易其所以然。同姓袭是迹而动,既有徵矣,其势尽又复然。殃祸之变未知所移,明帝处之尚不能以安,后世将如之何!屠牛坦一朝解十二牛,而芒刃不顿者,所排击剥割,皆众理解也。至于髋髀之所,非斤则斧。夫仁义恩厚,人主之芒刃也;权势法制,人主之斤斧也。今诸侯王皆众髋髀也,释斤斧之用,而欲婴以芒刃,臣以为不缺则折。胡不用之淮南、济北?势不可也。臣窃迹前事,大抵强者先反,淮阴王楚最强,则最先反;韩信倚胡,则又反;贯高因赵资,则又反;陈狶兵精,则又反;彭越用梁,则又反;黥布用淮南,则又反;卢绾最弱,最后反。长沙乃在二万五千户耳,功少而最完,势疏而最忠,非独性异人也,亦形势然也。曩令樊、郦、绛、灌据数十城而王,今虽以残亡可也;令信、越之伦列为彻侯而居,虽至今存可也。然则天下之大计可知已。欲诸王之皆忠附,则莫若令如长沙王,欲臣子之勿菹醢,则莫若令如樊郦等;欲天下之治安,莫若众建诸侯而少其力。力少则易使以义,国小则亡邪心。令海内之势如身之使臂,臂之使指,莫不制从。诸侯之君不敢有异心,辐凑并进而归命天子,虽在细民,且知其安,故天下咸知陛下之明。割地定制,令齐、赵、楚各为若干国,使悼惠王、幽王、元王之子孙毕以次各受祖之分地,地尽而止,及燕、梁它国皆然。其分地众而子孙少者,建以为国,空而置之,须其子孙生者,举使君之。诸侯之地其削颇入汉者,为徙其侯国,及封其子孙也,所以数偿之;一寸之地,一人之众,天子亡所利焉,诚以定治而已,故天下咸知陛下之廉。地制壹定,宗室子孙莫虑不王,下无倍畔之心,上无诛伐之志,故天下咸知陛下之仁。法立而不犯,令行而不逆,贯高、利几之谋不生,柴奇、开章不计不萌,细民乡善,大臣致顺,故天下咸知陛下之义。卧赤子天下之上而安,植遗腹,朝委裘,而天下不乱。当时大治,后世诵圣。壹动而五业附,陛下谁惮而久不为此?天下之势方病大瘇。一胫之大几如要,一指之大几如股,平居不可屈信,一二指搐,身虑亡聊。失今不治,必为锢疾,后虽有扁鹊,不能为已。病非徒瘇也,又苦跖戾。元王之子,帝之从弟也,今之王者,从弟之子也。惠王之子,亲兄子也;今之王者,兄子之子也。亲者或亡分地以安天下,疏者或制大权以逼天子,臣故曰非徒病瘇也,又苦跖戾。可痛哭者,此病是也。天下之势方倒县。凡天子者,天下之首,何也?上也。蛮夷者,天下之足,何也?下也。今匈奴嫚娒侵掠,至不敬也,为天下患,至亡已也,而汉岁金絮采缯以奉之。夷狄征令,是主上之操也;天子共贡,是臣下之礼也。足反居上,首顾居下,倒县如此,莫之能解,犹为国有人乎?非亶倒县而已,又类辟,且病痱。夫辟者一面病,痱者一方痛。今西边北边之郡,虽有长爵不轻得复,五尺以上不轻得息,斥候望烽燧不得卧,将吏被介胄而睡,臣故曰一方病矣。医能治之,而上不使,可为流涕者此也。陛下何忍以帝皇之号为戎人诸侯,势既卑辱,而祸不息,长此安穷!进谋者率以为是,固不可解也,亡具甚矣。臣窃料匈奴之众不过汉一大县,以天下之大困于一县之众,甚为执事者羞之。陛下何不试以臣为属国之官以主匈奴?行臣之计,请必系单于之颈而制其命,伏中行说而笞其背,举匈奴之众唯上之令。今不猎勐敌而猎田彘,不搏反寇而搏畜菟,玩细娱而不图大患,非所以为安也。德可远施,威可远加,而直数百里外威令不信,可为流涕者此也。今民卖僮者,为之绣衣丝履偏诸缘,内之闲中,是古天子后服,所以庙而不宴者也,而庶人得以衣婢妾。白縠之表,薄纨之里, 以偏诸,美者黼绣,是古天子之服,今富人大贾嘉会召客者以被墙。古者以奉一帝一后而节适,今庶人屋壁得为帝服,倡优下贱得为后饰,然而天下不屈者,殆未有也。且帝之身自衣皁绨,而富民墙屋被文绣;天子之后以缘其领,庶人孽妾缘其履:此臣所谓舛也。夫百人作之不能衣一人,欲天下亡寒,胡可得也?一人耕之,十人聚而食之,欲天下亡饥,不可得也。饥寒切于民之肌肤,欲其亡为奸邪,不可得也。国已屈矣,盗贼直须时耳,然而献计者曰“毋动”,为大耳。夫俗至大不敬也,至亡等也,至冒上也,进计者犹曰“毋为”,可为长太息者此也。商君遗礼义,弃仁恩,并心于进取。行之二岁,秦俗日败。故秦人家富子壮则出分,家贫子壮则出赘。借父耰鉏,虑有德色;母取箕帚,立而谇语。抱哺其于,与公并倨;妇姑不相说,则反唇而相稽。其慈子耆利,不同禽兽者亡几耳。然并心而赴时犹曰蹶六国,兼天下。功成求得矣,终不知反廉愧之节,仁义之厚。信并兼之法,遂进取之业,天下大败,众掩寡,智欺愚,勇威怯,壮陵衰,其乱至矣,是以大贤起之,威震海内,德从天下。曩之为秦者,今转而为汉矣。然其遗风余俗,犹尚未改。今世以侈靡相竞,而上亡制度,弃礼谊,捐廉耻日甚,可谓月异而岁不同矣。逐利不耳,虑非顾行也,今其甚者杀父兄矣。盗者剟寝户之帘,搴两庙之器,白昼大都之中剽吏而夺之金。矫伪者出几十万石粟,赋六百余万钱,乘传而行郡国,此其亡行义之尤至者也。而大臣特以簿书不报,期会之间,以为大故。至于俗流失,世坏败,因恬而不知怪,虑不动于耳目,以为是适然耳。夫移风易俗,使天下回心而乡道,类非俗吏之所能为也。俗吏之所务,在于刀笔筐箧,而不知大体。陛下又不自忧,窃为陛下惜之。夫立君臣,等上下,使父子有礼,六亲有纪,此非天之所为,人之所设也。夫人之所设,不为不立,不植则僵,不修则坏。《管子》曰:“礼义廉耻,是谓四维;四维不张,国乃灭亡。”使管子愚人也则可,管子而少知治体,则是岂可不为寒心哉!秦灭四维而不张,故君臣乖乱,六亲殃戮,奸人并起,万民离叛,凡十三岁,而社稷为虚。今四维犹未备也,故奸人几幸,而众心疑惑。岂如今定经制,令君君臣臣,上下有差,父子六亲各得其宜,奸人亡所几幸,而群臣众信,是不疑惑!此业一定,世世常安,而后有所持循矣。若夫经制不定,是犹度江河亡维楫,中流而遇风波,舩必覆矣。可为长太息者此也。夏为天子,十有余世,而殷受之。殷为天子,二十余世,而周受之。周为天子,三十余世,而秦受之。秦为天子,二世而亡。人性不甚相远也,何三代之君有道之长,而秦无道之暴也?其故可知也。古之王者,太子乃生,固举以礼,使士负之,有司齐肃端冕,见之南郊,见于天也。过阙则下,过庙则趋,孝子之道也。故自为赤子而教固已行矣。昔者成王幼在襁抱之中,召公为太保,周公为太傅,太公为太师。保,保其身体;傅,传之德义;师,道之教训:此三公之职也。于是为置三少,皆上大夫也,曰少保、少傅、少师,是与太子宴者也。故乃孩子提有识,三公、三少固明孝仁礼义以道习之,逐去邪人,不使见恶行。于是皆选天下之端士孝悌博闻有道术者以卫翼之,使与太子居处出入。故太子乃生而见正事,闻正言,行正道,左右前后皆正人也。夫习与正人居之,不能毋正,犹生长于齐不能不齐言也;习与不正人居之,不能毋不正,犹生长于楚之地不能不楚言也。故择其所耆,必先受业,乃得尝之;择其所乐,必先有习,乃得为之。孔子曰:“少成若天性,习贯如自然。”及太子少长,知妃色,则入于学。学者,所学之官也。《学礼》曰:“帝入东学,上亲而贵仁,则亲疏有序而恩相及矣;帝入南学,上齿而贵信,则长幼有差而民不诬矣;帝入西学,上贤而贵德,则圣智在位而功不遗矣;帝入北学,上贵而尊爵,则贵贱有等而下不 矣;帝入太学,承师问道,退习而考于太傅,太傅罚其不则而匡其不及,则德智长而治道得矣。此五学者既成于上,则百姓黎民化辑于下矣。”及太于既冠成人,免于保傅之严,则有记过之史,彻膳之宰,进善之旌,诽谤之木,敢谏之鼓。瞽史诵诗,工诵箴谏,大夫进谋,士传民语。习与智长,故切而不媿;化与心成,故中道若性。三代之礼:春朝朝日,秋暮夕月,所以明有敬也;春秋入学,坐国老,执酱而亲馈之,所以明有孝也;行以鸾和,步中《采齐》,趣中《肆夏》,所以明有度也;其于禽兽,见其生不食其死,闻其声不食其肉,故远庖厨,所以长恩,且明有仁也。夫三代之所以长久者,以其辅翼太子有此具也。及秦而不然。其俗固非贵辞让也,所上者告讦也;固非贵礼义也,所上者刑罚也。使赵高傅胡亥而教之狱,所习者非斩劓人,则夷人之三族也。故胡亥今日即位而明日射人,忠谏者谓之诽谤,深计者谓之妖言,其视杀人若艾草菅然。岂惟胡亥之性恶哉?彼其所以道之者非其理故也。鄙谚曰:“不习为吏,视已成事。”又曰:“前车覆,后车诫。”夫三代之所以长久者,其已事可知也;然而不能从者,是不法圣智也。秦世之所以亟绝者,其辙迹可见也;然而不避,是后车又将覆也。夫存亡之变,治乱之机,其要在是矣。天下之命,县于太子;太子之善,在于早谕教与选左右。夫心未滥而先谕教,则化易成也;开于道术智谊之指,则教之力也。若其服习积贯,则左右而已。夫胡、粤之人,生而同声,耆欲不异,及其长而成俗,累数译而不能相通,行者有虽死而不相为者,则教习然也。臣故曰选左右早谕教最急。夫教得而左右正,则太子正矣,太子正而天下定矣。《书》曰:“一人有庆,兆民赖之。”此时务也。凡人之智,能见已然,不能见将然。夫礼者禁于将然之前,而法者禁于己然之后,是故法之所用易见,而礼之所为生难知也。若夫庆赏以劝善,刑罚以惩恶,先王执此之政,坚如金石,行此之令,信如四时,据此之公,无私如天地耳,岂顾不用哉?然而曰礼云礼云者,贵绝恶于未萌,而起教于微眇,使民日迁善远罪而不自知也。孔于曰:“听讼,吾犹人也,必也使毋讼乎!”为人主计者,莫如先审取舍,取舍之极定于内,而安危之萌应于外矣。安者非一日而安也,危者非一日而危也,皆以积渐然,不可不察也。人主之所积,在其取舍,以礼义治之者,积礼义;以刑罚治之者,积刑罚。刑罚积而民怨背,札义积而民和亲。故世主欲民之善同,而所以使民善者或异。或道之以德教,或殴之以法令。道之以德教者,德教洽而民气乐;殴之以法令者,法令极而民风哀。哀乐之感,祸福之应也。秦王之欲尊宗庙而安子孙,与汤武同,然而汤武广大其德行,六七百岁而弗失,秦王治天下,十余岁则大败。此亡它故矣,汤武之定取舍审而秦王之定取舍不审矣。夫天下,大器也。今人之置器,置诸安处则安,置诸危处则危。天下之情与器亡以异,在天子之所置之。汤武置天下于仁义礼乐,而德泽洽,禽兽草木广裕,德被蛮貊四夷,累子孙数十世,此天下所共闻也。秦王置天下于法令刑罚,德泽亡一有,而怨毒盈于世,下憎恶之如仇,祸几及身,子孙诛绝,此天下之所共见也。是非其明效大验邪!人之言曰:“听言之道,必以其事观之,则言者莫敢妄言。”今或言礼谊之不如法令,教化之不如刑罚,人主胡不引殷、周、秦事以观之也?人主之尊譬如堂,群臣如陛,众庶如地。故陛九级上,廉远地,则堂高;陛亡级,廉近地,则堂卑。高者难攀,卑者易陵,理势然也。故古者圣王制为等列,内有公卿大夫士,外有公侯伯子男,然后有官师小吏,延及庶人,等级分明,而天子加焉,故其尊不可及也。里谚曰:“欲投鼠而忌器。”此善谕也。鼠近于器,尚惮不投,恐伤其器,况于贵臣之近主乎!廉耻节礼以治君子,故有赐死而亡戮辱。是以黥劓之罪不及太夫,以其离主上不远也,礼不敢齿君之路马,蹴其刍者有罚;见君之几杖则起,遭君之乘车则下,入正门则趋;君之宠臣虽或有过,刑戮之罪不加其身者,尊君之故也。此所以为主上豫远不敬也,所以体貌大臣而厉其节也。今自王侯三公之贵,皆天子之所改容而礼之也,古天子之所谓伯父、伯舅也,而令与众庶同黥劓 刖笞 弃市之法,然则堂不亡陛乎?被戮辱者不泰迫乎?廉耻不行,大臣无乃握重权,大官而有徒隶亡耻之心乎?夫望夷之事,二世见当以重法者,投鼠而不忌器之习也。臣闻之,履虽鲜不加于枕,冠虽敝不以苴履。夫尝已在贵宠之位,天子改容而体貌之矣,吏民尝俯伏以敬畏之矣,今而有过,帝令废之可也,退之可也,赐之死可也,灭之可也;若夫束缚之,系緤之,输之司寇,编之徒官,司寇小吏詈骂而榜笞之,殆非所以令众庶见也。夫卑贱者习知尊贵者之一旦,吾亦乃可以加此也,非所以习天下也,非尊尊贵贵之化也。夫天子之所尝敬,众庶之所尝宠,死而死耳,贱人安宜得如此而顿辱之哉!豫让事中行之君,智伯伐而灭之,移事智伯。及赵灭智伯,豫让衅面吞炭,必报襄子,五起而不中。人问豫子,豫子曰:“中行众人畜我,我故众人事之;智伯国士遇我,我故国士报之。”故此一豫让也,反君事仇,行若狗彘,已而抗节致忠,行出乎列士,人主使然也。故主上遇其大臣如遇犬马,彼将犬马自为也;如遇官徒,彼将官徒自为也。顽顿亡耻, 诟亡节,廉耻不立,且不自好,苟若而可,故见利则逝,见便则夺。主上有败,则因而挺之矣;主上有患,则吾苟免而已,立而观之耳;有便吾身者,则欺卖而利之耳。人主将何便于此?群下至众,而主上至少也,所托财器职业者粹于群下也。俱亡耻,俱苟妄,则主上最病。故古者礼不及庶人,刑不至大夫,所以厉宠臣之节也。古者大臣有坐不廉而废者,不谓不廉,曰“簠簋不饰”;坐污秽淫乱男女亡别者,不曰污秽,曰“帷薄不修”,坐罢软不胜任者,不谓罢软,曰“下官不职”。故贵大臣定有其罪矣,犹未斥然正以唿之也,尚迁就而为之讳也。故其在大谴大何之域者,闻谴何则白冠 缨,盘水加剑,造请室而请罪耳,上不执缚系引而行也。其有中罪者,闻命而自弛,上不使人颈 而加也。其有大罪者,闻命则北面再拜,跌而自裁,上不使捽抑而刑之也,曰:“子大夫自有过耳!吾遇子有礼矣。”遇之有礼,故群臣自憙;婴以廉耻,故人矜节行。上设廉礼义以遇其臣,而臣不以节行报其上者,则非人类也。故化成俗定,则为人臣者主耳忘身,国耳忘家,公耳忘私,利不苟就,害不苟去,唯义所在。上之化也,故父兄之臣诚死宗庙,法度之臣诚死社稷,辅翼之臣诚死君上,守圄扞敌之臣诚死城郭封疆。故曰圣人有金城者,比物此志也。彼且为我死,故吾得与之俱生;彼且为我亡,故吾得与之俱存;夫将为我危,故吾得与之皆安。顾行而忘利,守节而仗义,故可以托不御之权,可以寄六尺之孤。此厉廉耻行礼谊之所致也,主上何丧焉!此之不为,而顾彼之久行,故曰可为长太息者此也。
"堂献瑶篚,庭敷璆县。礼备其容,乐和其变。
空床响琢,花上春禽冰上雹。醉梦尊前,惊起湖风入坐寒。转关镬索,春水流弦霜入拨。月堕更阑,更请宫高奏独弹。
做冷欺花,将烟困柳,千里偷催春暮。尽日冥迷,愁里欲飞还住。惊粉重、蝶宿西园,喜泥润、燕归南浦。最妨它、佳约风流,钿车不到杜陵路。 沉沉江上望极,还被春潮晚急,难寻官渡。隐约遥峰,和泪谢娘眉妩。临断岸、新绿生时,是落红、带愁流处。记当日、门掩梨花,剪灯深夜语。


山坡羊·潼关怀古拼音解释:

zheng wu gong .zhuang gong wei ping wang qing shi .wang er yu guo .zheng bo yuan wang .wang yue ..wu zhi ..gu zhou zheng jiao zhi .wang zi hu wei zhi yu zheng .zheng gong zi hu wei zhi yu zhou .wang beng .zhou ren jiang bi guo gong zheng .si yue .zheng ji zu shuai shi qu wen zhi mai .qiu .you qu cheng zhou zhi he .zhou zheng jiao e .jun zi yue ..xin bu you zhong .zhi wu yi ye .ming shu er xing .yao zhi yi li .sui wu you zhi .shui neng jian zhi .gou you ming xin .jian xi zhao zhi zhi mao .ping fan yun zao zhi cai .kuang ju qi fu zhi qi .huang wu xing liao zhi shui .ke jian yu gui shen .ke xiu yu wang gong .er kuang jun zi jie er guo zhi xin .xing zhi yi li .you yan yong zhi ..feng .you .cai fan ...cai ping ...ya .you .xing wei ...jiong zhuo ..zhao zhong xin ye ..
yan yu mi heng tang .gan se han qing qian .shui ba bing zhou kuai jian dao .jian qu wu jiang ban .yin ji an wu jin .xi ge han feng ruan .bu jian chai sang bi su weng .xin gong gu yun yuan .
bei ming you yu .qi ming wei kun .kun zhi da .bu zhi qi ji qian li ye .hua er wei niao .qi ming wei peng .peng zhi bei .bu zhi qi ji qian li ye .nu er fei .qi yi ruo chui tian zhi yun .shi niao ye .hai yun ze jiang xi yu nan ming .nan ming zhe .tian chi ye ..qi xie .zhe .zhi guai zhe ye ..xie .zhi yan yue ..peng zhi xi yu nan ming ye .shui ji san qian li .tuan fu yao er shang zhe jiu wan li .qu yi liu yue xi zhe ye ..ye ma ye .chen ai ye .sheng wu zhi yi xi xiang chui ye .tian zhi cang cang .qi zheng se xie .qi yuan er wu suo zhi ji xie .qi shi xia ye .yi ruo shi ze yi yi .qie fu shui zhi ji ye bu hou .ze qi fu da zhou ye wu li .fu bei shui yu ao tang zhi shang .ze jie wei zhi zhou .zhi bei yan ze jiao .shui qian er zhou da ye .feng zhi ji ye bu hou .ze qi fu da yi ye wu li .gu jiu wan li .ze feng si zai xia yi .er hou nai jin pei feng .bei fu qing tian er mo zhi yao e zhe .er hou nai jin jiang tu nan .tiao yu xue jiu xiao zhi yue ..wo jue qi er fei .qiang yu fang er zhi .shi ze bu zhi .er kong yu di er yi yi .xi yi zhi jiu wan li er nan wei ..shi mang cang zhe .san can er fan .fu you guo ran .shi bai li zhe su chong liang .shi qian li zhe .san yue ju liang .zhi er chong you he zhi ..qiang yu fang yi zuo .qiang yu fang .xiao zhi bu ji da zhi .xiao nian bu ji da nian .xi yi zhi qi ran ye .chao jun bu zhi hui shuo .hui gu bu zhi chun qiu .ci xiao nian ye .chu zhi nan you ming ling zhe .yi wu bai sui wei chun .wu bai sui wei qiu .shang gu you da chun zhe .yi ba qian sui wei chun .ba qian sui wei qiu .ci da nian ye .er peng zu nai jin yi jiu te wen .zhong ren pi zhi .bu yi bei hu .tang zhi wen ji ye shi yi ..qiong fa zhi bei you ming hai zhe .tian chi ye .you yu yan .qi guang shu qian li .wei you zhi qi xiu zhe .qi ming wei kun .you niao yan .qi ming wei peng .bei ruo tai shan .yi ruo chui tian zhi yun .tuan fu yao yang jiao er shang zhe jiu wan li .jue yun qi .fu qing tian .ran hou tu nan .qie shi nan ming ye .chi yan xiao zhi yue ..bi qie xi shi ye .wo teng yue er shang .bu guo shu ren er xia .ao xiang peng hao zhi jian .ci yi fei zhi zhi ye .er bi qie xi shi ye ...ci xiao da zhi bian ye .gu fu zhi xiao yi guan .xing bi yi xiang .de he yi jun .er zheng yi guo zhe .qi zi shi ye .yi ruo ci yi .er song rong zi you ran xiao zhi .qie ju shi yu zhi er bu jia quan .ju shi fei zhi er bu jia ju .ding hu nei wai zhi fen .bian hu rong ru zhi jing .si yi yi .bi qi yu shi .wei shu shu ran ye .sui ran .you you wei shu ye .fu lie zi yu feng er xing .ling ran shan ye .xun you wu ri er hou fan .bi yu zhi fu zhe .wei shu shu ran ye .ci sui mian hu xing .you you suo dai zhe ye .ruo fu cheng tian di zhi zheng .er yu liu qi zhi bian .yi you wu qiong zhe .bi qie e hu dai zai .gu yue .zhi ren wu ji .shen ren wu gong .sheng ren wu ming .
tai shi gong niu ma zou si ma qian .zai bai yan .shao qing zu xia .nang zhe ru ci shu .jiao yi shen yu jie wu .tui xian jin shi wei wu .yi qi qin qin ken ken .ruo wang pu bu xiang shi .er yong liu su ren zhi yan .pu fei gan ru ci ye .pu sui ba nu .yi chang ce wen chang zhe zhi yi feng yi .gu zi yi wei shen can chu hui .dong er jian you .yu yi fan sun .shi yi du yu yi er wu shui yu .yan yue ..shui wei wei zhi .shu ling ting zhi ..gai zhong zi qi si .bo ya zhong shen bu fu gu qin .he ze .shi wei zhi ji zhe yong .nv wei shuo ji zhe rong .ruo pu da zhi yi kui que yi .sui cai huai sui he .xing ruo you yi .zhong bu ke yi wei rong .shi zu yi fa xiao er zi dian er .shu ci yi da .hui dong cong shang lai .you po jian shi .xiang jian ri qian .zu zu wu xu yu zhi jian .de jie zhi yi .jin shao qing bao bu ce zhi zui .she xun yue .po ji dong .pu you bao cong shang yong .kong zu ran bu ke wei hui .shi pu zhong yi bu de shu fen men yi xiao zuo you .ze chang shi zhe hun po si hen wu qiong .qing lue chen gu lou .que ran jiu bu bao .xing wu wei guo .pu wen zhi .xiu shen zhe .zhi zhi fu ye .ai shi zhe .ren zhi duan ye .qu yu zhe .yi zhi biao ye .chi ru zhe .yong zhi jue ye .li ming zhe .xing zhi ji ye .shi you ci wu zhe .ran hou ke yi tuo yu shi .lie yu jun zi zhi lin yi .gu huo mo can yu yu li .bei mo tong yu shang xin .xing mo chou yu ru xian .gou mo da yu gong xing .xing yu zhi ren .wu suo bi shu .fei yi shi ye .suo cong lai yuan yi .xi wei ling gong yu yong qu tong zai .kong zi shi chen .shang yang yin jing jian jian .zhao liang han xin .tong zi can cheng .yuan si bian se .zi gu er chi zhi .fu yi zhong cai zhi ren .shi you guan yu huan shu .mo bu shang qi .er kuang yu kang kai zhi shi hu .ru jin chao ting sui fa ren .nai he ling dao ju zhi yu .jian tian xia zhi hao jun zai .pu lai xian ren xu ye .de dai zui nian gu xia .er shi yu nian yi .suo yi zi wei .shang zhi .bu neng na zhong xiao xin .you qi ce cai li zhi yu .zi jie ming zhu .ci zhi .you bu neng shi yi bu que .zhao xian jin neng .xian yan xue zhi shi .wai zhi .bu neng bei xing wu .gong cheng ye zhan .you zhan jiang qian qi zhi gong .xia zhi .bu neng ji ri lei lao .qu zun guan hou lu .yi wei zong zu jiao you guang chong .si zhe wu yi sui .gou he qu rong .wu suo duan chang zhi xiao .ke jian yu ci yi .xiang zhe .pu yi chang ce xia da fu zhi lie .pei wai ting mo yi .bu yi ci shi yin wei gang .jin si lv .jin yi kui xing wei sao chu zhi li .zai ta rong zhi zhong .nai yu yang shou shen mei .lun lie shi fei .bu yi qing chao ting .xiu dang shi zhi shi xie .jie hu .jie hu .ru pu shang he yan zai .shang he yan zai .qie shi ben mo wei yi ming ye .pu shao fu bu ji zhi cai .chang wu xiang qu zhi yu .zhu shang xing yi xian ren zhi gu .shi de feng bao ji .chu ru zhou wei zhi zhong .pu yi wei dai pen he yi wang tian .gu jue bin ke zhi zhi .wang shi jia zhi ye .ri ye si jie qi bu xiao zhi cai li .wu yi xin ying zhi .yi qiu qin mei yu zhu shang .er shi nai you da miu bu ran zhe .fu pu yu li ling ju ju men xia .su fei neng xiang shan ye .qu she yi lu .wei chang xian bei jiu .jie yin qin zhi yu huan .ran pu guan qi wei ren .zi shou qi shi .shi qin xiao .yu shi xin .lin cai lian .qu yu yi .fen bie you rang .gong jian xia ren .chang si fen bu gu shen .yi xun guo jia zhi ji .qi su suo xu ji ye .pu yi wei you guo shi zhi feng .fu ren chen chu wan si bu gu yi sheng zhi ji .fu gong jia zhi nan .si yi qi yi .jin ju shi yi bu dang .er quan qu bao qi zi zhi chen sui er mei nie qi duan .pu cheng si xin tong zhi .qie li ling ti bu zu bu man wu qian .shen jian rong ma zhi di .zu li wang ting .chui er hu kou .heng tiao qiang hu .yang yi wan zhi shi .yu dan yu lian zhan shi you yu ri .suo sha guo dang .lu jiu si fu shang bu gei .zhan qiu zhi jun chang xian zhen bu .nai xi zheng qi zuo .you xian wang .ju yin gong zhi min .yi guo gong gong er wei zhi .zhuan dou qian li .shi jin dao qiong .jiu bing bu zhi .shi zu si shang ru ji .ran ling yi hu lao jun .shi wu bu qi .gong zi liu ti .mei xue yin qi .geng zhang kong juan .mao bai ren .bei shou zheng si di zhe .ling wei mei shi .shi you lai bao .han gong qing wang hou jie feng shang shang shou .hou shu ri .ling bai shu wen .zhu shang wei zhi shi bu gan wei .ting chao bu yi .da chen you ju .bu zhi suo chu .pu qie bu zi liao qi bei jian .jian zhu shang can qi da dao .cheng yu xiao qi kuan kuan zhi yu .yi wei li ling su yu shi da fu jue gan fen shao .neng de ren zhi si li .sui gu zhi ming jiang .bu neng guo ye .shen sui xian bai .bi guan qi yi .qie yu de qi dang er bao yu han .shi yi wu ke nai he .qi suo cui bai .gong yi zu yi bao yu tian xia yi .pu huai yu chen zhi .er wei you lu .shi hui zhao wen .ji yi ci zhi .tui yan ling zhi gong .yu yi guang zhu shang zhi yi .sai ya zi zhi ci .wei neng jin ming .ming zhu bu xiao .yi wei pu ju er shi .er wei li ling you shuo .sui xia yu li .quan quan zhi zhong .zhong bu neng zi lie .yin wei wu shang .zu cong li yi .jia pin .huo lu bu zu yi zi shu .jiao you mo jiu .zuo you qin jin bu wei yi yan .shen fei mu shi .du yu fa li wei wu .shen you ling yu zhi zhong .shui ke gao su zhe .ci zhen shao qing suo qin jian .pu xing shi qi bu ran hu .li ling ji sheng jiang .tui qi jia sheng .er pu you er zhi can shi .zhong wei tian xia guan xiao .bei fu .bei fu .shi wei yi yi er wei su ren yan ye .pu zhi xian fei you po fu dan shu zhi gong .wen shi xing li .jin hu bo zhu zhi jian .gu zhu shang suo xi nong .chang you suo xu .liu su zhi suo qing ye .jia ling pu fu fa shou zhu .ruo jiu niu wang yi mao .yu lou yi he yi yi .er shi you bu yu neng si jie zhe bi .te yi wei zhi qiong zui ji .bu neng zi mian .zu jiu si er .he ye .su suo zi shu li shi ran ye .ren gu you yi si .huo zhong yu tai shan .huo qing yu hong mao .yong zhi suo qu yi ye .tai shang bu ru xian .qi ci bu ru shen .qi ci bu ru li se .qi ci bu ru ci ling .qi ci qu ti shou ru .qi ci yi fu shou ru .qi ci guan mu suo .bei chui chu shou ru .qi ci ti mao fa .ying jin tie shou ru .qi ci hui ji fu .duan zhi ti shou ru .zui xia fu xing ji yi .chuan yue .xing bu shang da fu ..ci yan shi jie bu ke bu mian li ye .meng hu zai shen shan .bai shou zhen kong .ji zai jian jing zhi zhong .yao wei er qiu shi .ji wei yue zhi jian ye .gu shi you hua di wei lao .shi bu ke ru .xiao mu wei li .yi bu ke dui .ding ji yu xian ye .jin jiao shou zu .shou mu suo .bao ji fu .shou bang chui .you yu yuan qiang zhi zhong .dang ci zhi shi .jian yu li ze tou qiang di .shi tu li ze xin ti xi .he zhe .ji wei yue zhi shi ye .ji yi zhi shi .yan bu ru zhe .suo wei qiang yan er .he zu gui hu .qie xi bo .bo ye .ju yu you li .li si .xiang ye .ju yu wu xing .huai yin .wang ye .shou xie yu chen .peng yue .zhang ao .nan mian cheng gu .xi yu di zui .jiang hou zhu zhu lv .quan qing wu bo .qiu yu qing shi .wei qi .da jiang ye .yi zhe yi .guan san mu .ji bu wei zhu jia qian nu .guan fu shou ru yu ju shi .ci ren jie shen zhi wang hou jiang xiang .sheng wen lin guo .ji zui zhi wang jia .bu neng yin jue zi cai .zai chen ai zhi zhong .gu jin yi ti .an zai qi bu ru ye .you ci yan zhi .yong qie .shi ye .qiang ruo .xing ye .shen yi .he zu guai hu .fu ren bu neng zao zi cai sheng mo zhi wai .yi shao ling chi .zhi yu bian chui zhi jian .nai yu yin jie .si bu yi yuan hu .gu ren suo yi zhong shi xing yu da fu zhe .dai wei ci ye .fu ren qing mo bu tan sheng e si .nian fu mu .gu qi zi .zhi ji yu yi li zhe bu ran .nai you suo bu de yi ye .jin pu bu xing .zao shi fu mu .wu xiong di zhi qin .du shen gu li .shao qing shi pu yu qi zi he ru zai .qie yong zhe bu bi si jie .qie fu mu yi .he chu bu mian yan .pu sui qie nuo .yu gou huo .yi po shi qu jiu zhi fen yi .he zhi zi chen ni lei xie zhi ru zai .qie fu zang huo bi qie .you neng yin jue .kuang pu zhi bu de yi hu .suo yi yin ren gou huo .you yu fen tu zhi zhong er bu ci zhe .hen si xin you suo bu jin .bi lou mei shi .er wen cai bu biao yu hou ye .gu zhe fu gui er ming mo mie .bu ke sheng ji .wei ti tang fei chang zhi ren cheng yan .gai wen wang ju er yan .zhou yi ..zhong ni e er zuo .chun qiu ..qu yuan fang zhu .nai fu .li sao ..zuo qiu shi ming .jue you .guo yu ..sun zi bin jiao ..bing fa .xiu lie .bu wei qian shu .shi chuan .lv lan ..han fei qiu qin ..shuo nan ..gu fen ...shi .san bai pian .da di sheng xian fa fen zhi suo wei zuo ye .ci ren jie yi you suo yu jie .bu de tong qi dao .gu shu wang shi .si lai zhe .nai ru zuo qiu wu mu .sun zi duan zu .zhong bu ke yong .tui er lun shu ce .yi shu qi fen .si chui kong wen yi zi jian .pu qie bu xun .jin zi tuo yu wu neng zhi ci .wang luo tian xia fang shi jiu wen .lue kao qi xing shi .zong qi zhong shi .ji qi cheng bai xing huai zhi ji .shang ji xuan yuan .xia zhi yu zi .wei shi biao .ben ji shi er .shu ba zhang .shi jia san shi .lie chuan qi shi .fan bai san shi pian .yi yu yi jiu tian ren zhi ji .tong gu jin zhi bian .cheng yi jia zhi yan .cao chuang wei jiu .hui zao ci huo .xi qi bu cheng .shi yi jiu ji xing er wu yun se .pu cheng yi zhuo ci shu .cang zhi ming shan .chuan zhi qi ren .tong yi da du .ze pu chang qian ru zhi ze .sui wan bei lu .qi you hui zai .ran ci ke wei zhi zhe dao .nan wei su ren yan ye .qie fu xia wei yi ju .xia liu duo bang yi .pu yi kou yu yu zao ci huo .zhong wei xiang dang suo xiao .yi wu ru xian ren .yi he mian mu fu shang fu mu zhi qiu mu hu .sui lei bai shi .gou mi shen er .shi yi chang yi ri er jiu hui .ju ze hu hu ruo you suo wang .chu ze bu zhi qi suo wang .mei nian si chi .han wei chang bu fa bei zhan yi ye .shen zhi wei gui ge zhi chen .ning de zi yin shen cang yu yan xue xie .gu qie cong su fu chen .yu shi fu yang .yi tong qi kuang huo .jin shao qing nai jiao yi tui xian jin shi .wu nai yu pu si xin la miu hu .jin sui yu zi diao zhuo .man ci yi zi shi .wu yi .yu su bu xin .shi zu qu ru er .yao zhi .si ri ran hou shi fei nai ding .shu bu neng xi yi .gu lue chen gu lou .jin zai bai .
qian dian han mei xiao jiao zhong .yi fan chun xin hua lou dong .shou deng ting yuan chi chi yue .luo suo qiu qian jian jian feng .yu yan yao .shui yun zhong .yi xiang jie xu hen cong cong .dang ge xing you jin ling zi .cui jia qing zun mo fang kong .
xuan de jian .gong zhong shang cu zhi zhi xi .sui zheng min jian .ci wu gu fei xi chan .you hua yin ling yu mei shang guan .yi yi tou jin .shi shi dou er cai .yin ze chang gong .ling yi ze zhi li zheng .shi zhong you xia er de jia zhe long yang zhi .ang qi zhi .ju wei qi huo .li xu hua xia .jia ci ke lian ding kou .mei ze yi tou .zhe qing shu jia zhi chan .yi you cheng ming zhe .cao tong zi ye .jiu bu shou .wei ren you ne .sui wei hua xu bao chong li zheng yi .bai ji ying mou bu neng tuo .bu zhong sui .bao chan lei jin .hui zheng cu zhi .cheng bu gan lian hu kou .er you wu suo pei chang .you men yu si .qi yue ..si he bi yi .bu ru zi xing sou mi .ji you wan yi zhi de ..cheng ran zhi .zao chu mu gui .ti zhu tong si long .yu bai du cong cao chu .tan shi fa xue .mi ji bu shi .qi wu ji .ji bo de san liang tou .you lie ruo bu zhong yu kuan .zai yan xian zhui bi .xun yu .zhang zhi bai .liang gu jian nong xue liu li .bing chong yi bu neng xing zhuo yi .zhuan ce chuang tou .wei si zi jin .shi cun zhong lai yi tuo bei wu .neng yi shen bo .cheng qi ju zi yi wen .jian hong nv bai po .tian sai men hu .ru qi she .ze mi shi chui lian .lian wai she xiang ji .wen zhe ruo xiang yu ding .zai bai .wu cong pang wang kong dai zhu .chun wen xi bi .bu zhi he ci .ge ge song li yi ting .shao jian .lian nei zhi yi zhi chu .ji dao ren yi zhong shi .wu hao fa shuang .cheng qi na qian an shang .fen bai ru qian ren .shi qing .lian dong .pian zhi pao luo .shi shi zhi .fei zi er hua .zhong hui dian ge .lei lan ruo .hou xiao shan xia .guai shi luan wo .zhen zhen cong ji .qing ma tou fu yan .pang yi ma .ruo jiang yue wu .zhan wan bu ke xiao .ran du cu zhi .yin zhong xiong huai .zhe cang zhi .gui yi shi cheng .cheng fan fu zi nian .de wu jiao wo lie chong suo ye .xi zhan jing zhuang .yu cun dong da fo ge bi si .nai qiang qi fu zhang .zhi tu yi si hou .you gu ling wei qi .xun ling er zou .jian dun shi lin lin .yan ran lei hua .sui yu hao lai zhong ce ting xu xing .si xun zhen jie .er xin mu er li ju qiong .jue wu zong xiang .ming sou wei yi .yi lai tou ma cu ran yue qu .cheng yi e .ji zhu chen zhi .ma ru cao jian .nie ji pi qiu .jian you chong fu ji gen .ju pu zhi .ru shi xue zhong .tian yi jian cao .bu chu .yi tong shui guan zhi .shi chu .zhuang ji jun jian .zhu er de zhi .shen shi .ju shen xiu wei .qing xiang jin chi .da xi .long gui .ju jia qing he .sui lian cheng gong bi bu chi ye .shang yu pen er yang zhi .xie bai li huang .bei ji hu ai .liu dai xian qi .yi sai guan ze .cheng you zi jiu sui .kui fu bu zai .qie fa pen .chong yue zhi jing chu .xun bu ke zhuo .ji pu ru shou .yi gu luo fu lie .si xu jiu bi .er ju .ti gao mu .mu wen zhi .mian se hui si .da jing yue ..ye gen .si qi zhi yi .er weng gui .zi yu ru fu suan er ..er ti er qu .wei ji .cheng gui .wen qi yan .ru bei bing xue .nu suo er .er miao ran bu zhi suo wang .ji er de qi shi yu jing .yin er hua nu wei bei .qiang hu yu jue .fu qi xiang yu .mao she wu yan .xiang dui mo ran .bu fu liao lai .ri jiang mu .qu er gao zang .jin fu zhi .qi xi chuo ran .xi zhi ta shang .ban ye fu su .fu qi xin shao wei .dan er shen qi chi mu .yan yan si shui .cheng gu xi shuai long xu .ze qi duan sheng tun .yi bu fu yi er wei nian .zi hun da shu .mu bu jiao jie .dong xi ji jia .jiang wo chang chou .hu wen men wai chong ming .jing qi chan shi .chong wan ran shang zai .xi er bo zhi .yi ming zhe yue qu .xing qie su .fu zhi yi zhang .xu ruo wu wu .shou cai ju .ze you chao hu er yue .ji qu zhi .zhe guo qiang yu .mi qi suo zai .pai huai si gu .jian chong fu bi shang .shen di zhi .duan xiao .hei chi se .dun fei qian wu .cheng yi qi xiao .lie zhi .wei fang huang zhan gu .xun suo zhu zhe .bi shang xiao chong hu yue luo jin xiu jian .shi zhi .xing ruo tu gou .mei hua chi .fang shou .chang jing .yi si liang .xi er shou zhi .jiang xian gong tang .zhui zhui kong bu dang yi .si shi zhi dou yi chan zhi .cun zhong shao nian hao shi zhe .xun yang yi chong .zi ming .xie ke qing ..ri yu zi di jiao .wu bu sheng .yu ju zhi yi wei li .er gao qi zhi .yi wu shou zhe .jing zao lu fang cheng .shi cheng suo xu .yan kou hu lu er xiao .yin chu ji chong .na bi long zhong .cheng shi zhi .pang ran xiu wei .zi zeng can zuo .bu gan yu jiao .shao nian gu qiang zhi .gu nian xu lie wu zhong wu suo yong .bu ru pin bo yi xiao .yin he na dou pen .xiao chong fu bu dong .chun ruo mu ji .shao nian you da xiao .shi yi zhu lie mao liao bo chong xu .reng bu dong .shao nian you xiao .lv liao zhi .chong bao nu .zhi ben .sui xiang teng ji .zhen fen zuo sheng .e jian xiao chong yue qi .zhang wei shen xu .zhi he di ling .shao nian da hai .ji jie ling xiu zhi .chong qiao ran jin ming .si bao zhu zhi .cheng da xi .fang gong zhan wan .yi ji pie lai .jing jin yi zhuo .cheng hai li e hu .xing zhuo bu zhong .chong yue qu chi you zhi .ji jian jin .zhu bi zhi .chong yi zai zhua xia yi .cheng cang cu mo zhi suo jiu .dun zu shi se .xuan jian ji shen jing bai pu .lin shi .ze chong ji guan shang .li ding bu shi .cheng yi jing xi .duo zhi long zhong .yi ri jin zai .zai jian qi xiao .nu he cheng .cheng shu qi yi .zai bu xin .shi yu ta chong dou .chong jin mi .you shi zhi ji .guo ru cheng yan .nai shang cheng .xian zhu fu jun .fu jun da yue .yi jin long jin shang .xi shu qi neng .ji ru gong zhong .ju tian xia suo gong hu die .tang lang .you li ta .qing si e yi qie yi zhuang bian shi zhi .mo chu qi you zhe .mei wen qin se zhi sheng .ze ying jie er wu .yi qi zhi .shang da jia yue .zhao ci fu chen ming ma yi duan .fu jun bu wang suo zi .wu he .zai yi zhuo yi wen .zai yue .mian cheng yi .you zhu xue shi bi ru yi xiang .hou sui yu .cheng zi jing shen fu jiu .zi yan shen hua cu zhi .qing jie shan dou .jin shi su er .fu jun yi hou lai cheng .bu shu nian .tian bai qing .lou ge wan chuan .niu yang ti qiao ge qian ji .yi chu men .qiu ma guo shi jia yan .yi shi shi yue ..tian zi ou yong yi wu .wei bi bu guo ci yi wang .er feng xing zhe ji wei ding li .jia yi guan tan li nue .min ri tie fu mai er .geng wu xiu zhi .gu tian zi yi kui bu .jie guan min ming .bu ke hu ye .du shi cheng shi zi yi du pin .yi cu zhi fu .qiu ma yang yang .dang qi wei li zheng .shou pu ze shi .qi yi qi zhi ci zai .tian jiang yi chou chang hou zhe .sui shi fu chen .ling yin .bing shou cu zhi en yin .wen zhi .yi ren fei sheng .xian ji ji quan .xin fu ..
wu yue tian shan xue .wu hua zhi you han .di zhong wen zhe liu .chun se wei zeng kan .xiao zhan sui jin gu .xiao mian bao yu an .yuan jiang yao xia jian .zhi wei zhan lou lan .
yu liu ru si ying jiu zhong .feng huang chuang ying xiu fu rong .jing yang lou pan qian tiao lu .yi mian xin zhuang dai xiao feng .
chao yan ming yun zhong .yin xiang yi he ai .wen zi you he xiang .ji yi zheng pai huai .yan wo han men lai .jiang jiu heng yang qi .wang chun xiang bei tu .jin dong ke nan huai .yuan xing meng shuang xue .mao yu ri cui tui .chang kong shang ji gu .shen yun chen huang ni .jian zhu duo sha shi .he neng zhong zi xie .yu yin yun yu hui .zhuo yu ling gao ti .liang yu bu ke zhi .shen mei lu he jie .gong zi jing ai ke .le yin bu zhi pi .he yan ji yi chang .nai ken gu xi wei .zeng shi jian cun wei .xiao zi fei suo yi .wei qie ji huan qing .bu zui qi wu gui .fan bai jing er wei .yi fu ji ke huai .
huang shi ta qian jiang shui dong .chun guang lan kun yi wei feng .tao hua yi cu kai wu zhu .ke ai shen hong ai qian hong .
wan feng chui yu .zhan xin he .sheng luan ming zhu cang bi .shui ba xiang lian shou bao jing .yun jin hong han hu bi .fei niao fan kong .you yu chui lang .guan chen sheng ge xi .zuo zhong hao qi .kan gong yi yin qian shi .yao xiang chu shi feng liu .he sui ren qu .lao zuo fei xian bo .mao she shu li jin zai fou .song zhu yi fei chou xi .yu shuo dang nian .wang hu lou xia .shui yu yun kuan zhai .zui zhong xiu wen .duan chang tao ye xiao xi .
chen qie wei shi shi .ke wei tong ku zhe yi .ke wei liu ti zhe er .ke wei chang tai xi zhe liu .ruo qi ta bei li er shang dao zhe .nan bian yi shu ju .jin yan zhe jie yue tian xia yi an yi zhi yi .chen du yi wei wei ye .yue an qie zhi zhe .fei yu ze yu .jie fei shi shi zhi zhi luan zhi ti zhe ye .fu bao huo cuo zhi ji xin zhi xia er qin qi shang .huo wei ji ran .yin wei zhi an .fang jin zhi shi .he yi yi ci .ben mo chuan ni .shou wei heng jue .guo zhi qiang rang .fei shen you ji .hu ke wei zhi .bi xia he bu yi ling chen de shu shu zhi yu qian .yin chen zhi an zhi ce .shi xiang ze yan .fu she lie zhi yu .yu an wei zhi ji shu ji .shi wei zhi lao zhi lv .ku shen ti .fa zhong gu zhi le .wu wei ke ye .le yu jin tong .er jia zhi zhu hou gui dao .bing ge bu dong .min bao shou ling .xiong xu bin fu .si huang xiang feng .bai xing su pu .yu song shuai xi .da shu ji de .ze tian xia shun zhi .hai nei zhi qi .qing he xian li .sheng wei ming di .mei wei ming shen .ming yu zhi mei .chui yu wu qiong ..li .zu you gong er zong you de .shi gu cheng zhi miao cheng wei tai zong .shang pei tai zu .yu han wang ji .jian jiu an zhi shi .cheng chang zhi zhi ye .yi cheng zu miao .yi feng liu qin .zhi xiao ye .yi xing tian xia .yi yu qun sheng .zhi ren ye .li jing chen ji .qing zhong tong de .hou ke yi wei wan shi fa cheng .sui you yu you bu xiao zhi si .you de meng ye er an .zhi ming ye .yi bi xia zhi ming da .yin shi shao zhi zhi ti zhe de zuo xia feng .zhi ci fei nan ye .qi ju ke su chen yu qian .yuan xing wu hu .chen jin ji zhi tian di .yan zhi wang gu .an zhi dang jin zhi wu .ri ye nian ci zhi shu ye .sui shi yu shun fu sheng .wei bi xia ji .wang yi yi ci .fu shu guo gu .bi xiang yi zhi shi ye .xia shu bei qi yang .shang shu shuang qi you .shen fei suo yi an shang er quan xia ye .jin huo qin di mou wei dong di .qin xiong zhi zi xi xiang er ji .jin wu you jian gao yi .tian zi chun qiu ding sheng .xing yi wei guo .de ze you jia yan .you shang ru shi .kuang mo da zhu hou quan li qie shi ci zhe hu .ran er tian xia shao an .he ye .da guo zhi wang you ruo wei zhuang .han zhi suo zhi fu xiang fang wo qi shi .shu nian zhi hou .zhu hou zhi wang da di jie guan .xue qi fang gang .han zhi fu xiang cheng bing er ci ba .bi zi cheng wei yi shang bian zhi si ren .ru ci .you yi huai nan .ji bei zhi wei xie .ci shi er yu wei zhi an .sui yao shun bu zhi .huang di yue ..ri zhong bi wei .cao dao bi ge ..jin ling ci dao shun .er quan an shen yi .bu ken zao wei .yi nai duo gu rou zhi shu er kang jing zhi .qi you yi qin zhi ji shi hu .fu yi tian zi zhi wei .cheng jin zhi shi .yin tian zhi zhu .shang dan yi wei wei an .yi luan wei zhi .jia she bi xia ju qi huan zhi chu .jiang bu he zhu hou er kuang tian xia hu .chen you yi zhi bi xia you suo bi bu neng yi .jia she tian xia ru nang shi .huai yin hou shang wang chu .qing bu wang huai nan .peng yue wang liang .han xin wang han .zhang ao wang zhao .guan gao wei xiang .lu wan wang yan .chen xi zai dai .ling ci liu qi gong zhe jie wang yang .dang shi shi er bi xia ji tian zi wei .neng zi an hu .chen you yi zhi bi xia zhi bu neng ye .tian xia yao luan .gao huang di yu zhu gong bing qi .fei you ze shi zhi shi yi yu xi zhi ye .zhu gong xing zhe nai wei zhong juan .qi ci jin de she ren .cai zhi bu dai zhi yuan ye .gao huang di yi ming sheng wei wu ji tian zi wei .ge gao yu zhi di yi wang zhu gong .duo zhe bai yu cheng .shao zhe nai san si shi xian .de zhi wo ye .ran qi hou shi nian zhi jian .fan zhe jiu qi .bi xia zhi yu zhu gong .fei qin jiao cai er chen zhi ye .you fei shen feng wang zhi ye .zi gao huang di bu neng yi shi yi sui wei an .gu chen zhi bi xia zhi bu neng ye .ran shang you ke wei zhe .yue shu .chen qing shi yan qi qin zhe .jia ling dao hui wang wang qi .yuan wang wang chu .zhong zi wang zhao .you wang wang huai yang .gong wang wang liang .ling wang wang yan .li wang wang huai nan .liu qi gui ren jie wang yang .dang shi shi bi xia ji wei .neng wei zhi hu .chen you zhi bi xia zhi bu neng ye .ruo ci zhu wang .sui ming wei chen .shi jie you bu yi kun di zhi xin .lv wu bu di zhi er tian zi zi wei zhe .shan jue ren .she si zui .shen zhe huo dai huang wu .han fa ling fei xing ye .sui xing bu gui ru li wang zhe .ling zhi bu ken ting .zhao zhi an ke zhi hu .xing er lai zhi .fa an ke de jia .dong yi qin qi .tian xia yuan shi er qi .bi xia zhi chen sui you han ru feng jing zhe .shi qi qi kou .bi shou yi xian qi xiong yi .bi xia sui xian .shui yu ling ci .gu shu zhe bi wei .qin zhe bi luan .yi ran zhi xiao ye .qi yi xing fu qiang er dong zhe .han yi xing sheng zhi yi .you bu yi qi suo yi ran .tong xing xi shi ji er dong .ji you zheng yi .qi shi jin you fu ran .yang huo zhi bian wei zhi suo yi .ming di chu zhi shang bu neng yi an .hou shi jiang ru zhi he .tu niu tan yi chao jie shi er niu .er mang ren bu dun zhe .suo pai ji bao ge .jie zhong li jie ye .zhi yu kuan bi zhi suo .fei jin ze fu .fu ren yi en hou .ren zhu zhi mang ren ye .quan shi fa zhi .ren zhu zhi jin fu ye .jin zhu hou wang jie zhong kuan bi ye .shi jin fu zhi yong .er yu ying yi mang ren .chen yi wei bu que ze zhe .hu bu yong zhi huai nan .ji bei .shi bu ke ye .chen qie ji qian shi .da di qiang zhe xian fan .huai yin wang chu zui qiang .ze zui xian fan .han xin yi hu .ze you fan .guan gao yin zhao zi .ze you fan .chen xi bing jing .ze you fan .peng yue yong liang .ze you fan .qing bu yong huai nan .ze you fan .lu wan zui ruo .zui hou fan .chang sha nai zai er wan wu qian hu er .gong shao er zui wan .shi shu er zui zhong .fei du xing yi ren ye .yi xing shi ran ye .nang ling fan .li .jiang .guan ju shu shi cheng er wang .jin sui yi can wang ke ye .ling xin .yue zhi lun lie wei che hou er ju .sui zhi jin cun ke ye .ran ze tian xia zhi da ji ke zhi yi .yu zhu wang zhi jie zhong fu .ze mo ruo ling ru chang sha wang .yu chen zi zhi wu zu hai .ze mo ruo ling ru fan li deng .yu tian xia zhi zhi an .mo ruo zhong jian zhu hou er shao qi li .li shao ze yi shi yi yi .guo xiao ze wang xie xin .ling hai nei zhi shi ru shen zhi shi bi .bi zhi shi zhi .mo bu zhi cong .zhu hou zhi jun bu gan you yi xin .fu cou bing jin er gui ming tian zi .sui zai xi min .qie zhi qi an .gu tian xia xian zhi bi xia zhi ming .ge di ding zhi .ling qi .zhao .chu ge wei ruo gan guo .shi dao hui wang .you wang .yuan wang zhi zi sun bi yi ci ge shou zu zhi fen di .di jin er zhi .ji yan .liang ta guo jie ran .qi fen di zhong er zi sun shao zhe .jian yi wei guo .kong er zhi zhi .xu qi zi sun sheng zhe .ju shi jun zhi .zhu hou zhi di qi xiao po ru han zhe .wei xi qi hou guo .ji feng qi zi sun ye .suo yi shu chang zhi .yi cun zhi di .yi ren zhi zhong .tian zi wang suo li yan .cheng yi ding zhi er yi .gu tian xia xian zhi bi xia zhi lian .di zhi yi ding .zong shi zi sun mo lv bu wang .xia wu bei pan zhi xin .shang wu zhu fa zhi zhi .gu tian xia xian zhi bi xia zhi ren .fa li er bu fan .ling xing er bu ni .guan gao .li ji zhi mou bu sheng .chai qi .kai zhang bu ji bu meng .xi min xiang shan .da chen zhi shun .gu tian xia xian zhi bi xia zhi yi .wo chi zi tian xia zhi shang er an .zhi yi fu .chao wei qiu .er tian xia bu luan .dang shi da zhi .hou shi song sheng .yi dong er wu ye fu .bi xia shui dan er jiu bu wei ci .tian xia zhi shi fang bing da zhong .yi jing zhi da ji ru yao .yi zhi zhi da ji ru gu .ping ju bu ke qu xin .yi er zhi chu .shen lv wang liao .shi jin bu zhi .bi wei gu ji .hou sui you bian que .bu neng wei yi .bing fei tu zhong ye .you ku zhi li .yuan wang zhi zi .di zhi cong di ye .jin zhi wang zhe .cong di zhi zi ye .hui wang zhi zi .qin xiong zi ye .jin zhi wang zhe .xiong zi zhi zi ye .qin zhe huo wang fen di yi an tian xia .shu zhe huo zhi da quan yi bi tian zi .chen gu yue fei tu bing zhong ye .you ku zhi li .ke tong ku zhe .ci bing shi ye .tian xia zhi shi fang dao xian .fan tian zi zhe .tian xia zhi shou .he ye .shang ye .man yi zhe .tian xia zhi zu .he ye .xia ye .jin xiong nu man mu qin lue .zhi bu jing ye .wei tian xia huan .zhi wang yi ye .er han sui jin xu cai zeng yi feng zhi .yi di zheng ling .shi zhu shang zhi cao ye .tian zi gong gong .shi chen xia zhi li ye .zu fan ju shang .shou gu ju xia .dao xian ru ci .mo zhi neng jie .you wei guo you ren hu .fei dan dao xian er yi .you lei bi .qie bing fei .fu bi zhe yi mian bing .fei zhe yi fang tong .jin xi bian bei bian zhi jun .sui you chang jue bu qing de fu .wu chi yi shang bu qing de xi .chi hou wang feng sui bu de wo .jiang li bei jie zhou er shui .chen gu yue yi fang bing yi .yi neng zhi zhi .er shang bu shi .ke wei liu ti zhe ci ye .bi xia he ren yi di huang zhi hao wei rong ren zhu hou .shi ji bei ru .er huo bu xi .chang ci an qiong .jin mou zhe lv yi wei shi .gu bu ke jie ye .wang ju shen yi .chen qie liao xiong nu zhi zhong bu guo han yi da xian .yi tian xia zhi da kun yu yi xian zhi zhong .shen wei zhi shi zhe xiu zhi .bi xia he bu shi yi chen wei shu guo zhi guan yi zhu xiong nu .xing chen zhi ji .qing bi xi dan yu zhi jing er zhi qi ming .fu zhong xing shuo er chi qi bei .ju xiong nu zhi zhong wei shang zhi ling .jin bu lie meng di er lie tian zhi .bu bo fan kou er bo xu tu .wan xi yu er bu tu da huan .fei suo yi wei an ye .de ke yuan shi .wei ke yuan jia .er zhi shu bai li wai wei ling bu xin .ke wei liu ti zhe ci ye .jin min mai tong zhe .wei zhi xiu yi si lv pian zhu yuan .nei zhi xian zhong .shi gu tian zi hou fu .suo yi miao er bu yan zhe ye .er shu ren de yi yi bi qie .bai hu zhi biao .bao wan zhi li . yi pian zhu .mei zhe fu xiu .shi gu tian zi zhi fu .jin fu ren da jia jia hui zhao ke zhe yi bei qiang .gu zhe yi feng yi di yi hou er jie shi .jin shu ren wu bi de wei di fu .chang you xia jian de wei hou shi .ran er tian xia bu qu zhe .dai wei you ye .qie di zhi shen zi yi zao ti .er fu min qiang wu bei wen xiu .tian zi zhi hou yi yuan qi ling .shu ren nie qie yuan qi lv .ci chen suo wei chuan ye .fu bai ren zuo zhi bu neng yi yi ren .yu tian xia wang han .hu ke de ye .yi ren geng zhi .shi ren ju er shi zhi .yu tian xia wang ji .bu ke de ye .ji han qie yu min zhi ji fu .yu qi wang wei jian xie .bu ke de ye .guo yi qu yi .dao zei zhi xu shi er .ran er xian ji zhe yue .wu dong ..wei da er .fu su zhi da bu jing ye .zhi wang deng ye .zhi mao shang ye .jin ji zhe you yue .wu wei ..ke wei chang tai xi zhe ci ye .shang jun yi li yi .qi ren en .bing xin yu jin qu .xing zhi er sui .qin su ri bai .gu qin ren jia fu zi zhuang ze chu fen .jia pin zi zhuang ze chu zhui .jie fu you chu .lv you de se .mu qu ji zhou .li er sui yu .bao bu qi yu .yu gong bing ju .fu gu bu xiang shuo .ze fan chun er xiang ji .qi ci zi qi li .bu tong qin shou zhe wang ji er .ran bing xin er fu shi you yue jue liu guo .jian tian xia .gong cheng qiu de yi .zhong bu zhi fan lian kui zhi jie .ren yi zhi hou .xin bing jian zhi fa .sui jin qu zhi ye .tian xia da bai .zhong yan gua .zhi qi yu .yong wei qie .zhuang ling shuai .qi luan zhi yi .shi yi da xian qi zhi .wei zhen hai nei .de cong tian xia .nang zhi wei qin zhe .jin zhuan er wei han yi .ran qi yi feng yu su .you shang wei gai .jin shi yi chi mi xiang jing .er shang wang zhi du .qi li yi .juan lian chi ri shen .ke wei yue yi er sui bu tong yi .zhu li bu er .lv fei gu xing ye .jin qi shen zhe sha fu xiong yi .dao zhe duo qin hu zhi lian .qian liang miao zhi qi .bai zhou da du zhi zhong piao li er duo zhi jin .jiao wei zhe chu ji shi wan shi su .fu liu bai yu wan qian .cheng chuan er xing jun guo .ci qi wang xing yi zhi you zhi zhe ye .er da chen te yi bu shu bu bao .qi hui zhi jian .yi wei da gu .zhi yu su liu shi .shi huai bai .yin tian er bu zhi guai .lv bu dong yu er mu .yi wei shi shi ran er .fu yi feng yi su .shi tian xia hui xin er xiang dao .lei fei su li zhi suo neng wei ye .su li zhi suo wu .zai yu dao bi kuang qie .er bu zhi da ti .bi xia you bu zi you .qie wei bi xia xi zhi .fu li jun chen .deng shang xia .shi fu zi you li .liu qin you ji .ci fei tian zhi suo wei .ren zhi suo she ye .fu ren zhi suo she .bu wei bu li .bu zhi ze jiang .bu xiu ze huai ..guan zi .yue ..li yi lian chi .shi wei si wei .si wei bu zhang .guo nai mie wang ..shi guan zi yu ren ye ze ke .guan zi er shao zhi zhi ti .ze shi qi ke bu wei han xin zai .qin mie si wei er bu zhang .gu jun chen guai luan .liu qin yang lu .jian ren bing qi .wan min li pan .fan shi san sui .er she ji wei xu .jin si wei you wei bei ye .gu jian ren ji xing .er zhong xin yi huo .qi ru jin ding jing zhi .ling jun jun chen chen .shang xia you cha .fu zi liu qin ge de qi yi .jian ren wang suo ji xing .er qun chen zhong xin .shi bu yi huo .ci ye yi ding .shi shi chang an .er hou you suo chi xun yi .ruo fu jing zhi bu ding .shi you du jiang he wang wei ji .zhong liu er yu feng bo .chuan bi fu yi .ke wei chang tai xi zhe ci ye .xia wei tian zi .shi you yu shi .er yin shou zhi .yin wei tian zi .er shi yu shi .er zhou shou zhi .zhou wei tian zi .san shi yu shi .er qin shou zhi .qin wei tian zi .er shi er wang .ren xing bu shen xiang yuan ye .he san dai zhi jun you dao zhi chang .er qin wu dao zhi bao ye .qi gu ke zhi ye .gu zhi wang zhe .tai zi nai sheng .gu ju yi li .shi shi fu zhi .you si qi su duan mian .jian zhi nan jiao .jian yu tian ye .guo que ze xia .guo miao ze qu .xiao zi zhi dao ye .gu zi wei chi zi er jiao gu yi xing yi .xi zhe cheng wang you zai qiang bao zhi zhong .zhao gong wei tai bao .zhou gong wei tai fu .tai gong wei tai shi .bao .bao qi shen ti .fu .chuan zhi de yi .shi .dao zhi jiao xun .ci san gong zhi zhi ye .yu shi wei zhi san shao .jie shang da fu ye .yue shao bao .shao fu .shao shi .shi yu tai zi yan zhe ye .gu nai hai zi ti you shi .san gong .san shao gu ming xiao ren li yi yi dao xi zhi .zhu qu xie ren .bu shi jian e xing .yu shi jie xuan tian xia zhi duan shi xiao ti bo wen you dao shu zhe yi wei yi zhi .shi yu tai zi ju chu chu ru .gu tai zi nai sheng er jian zheng shi .wen zheng yan .xing zheng dao .zuo you qian hou jie zheng ren ye .fu xi yu zheng ren ju zhi .bu neng wu zheng .you sheng chang yu qi bu neng bu qi yan ye .xi yu bu zheng ren ju zhi .bu neng wu bu zheng .you sheng chang yu chu zhi di bu neng bu chu yan ye .gu ze qi suo qi .bi xian shou ye .nai de chang zhi .ze qi suo le .bi xian you xi .nai de wei zhi .kong zi yue ..shao cheng ruo tian xing .xi guan ru zi ran ..ji tai zi shao chang .zhi fei se .ze ru yu xue .xue zhe .suo xue zhi guan ye ..xue li .yue ..di ru dong xue .shang qin er gui ren .ze qin shu you xu er en xiang ji yi .di ru nan xue .shang chi er gui xin .ze chang you you cha er min bu wu yi .di ru xi xue .shang xian er gui de .ze sheng zhi zai wei er gong bu yi yi .di ru bei xue .shang gui er zun jue .ze gui jian you deng er xia bu yi .di ru tai xue .cheng shi wen dao .tui xi er kao yu tai fu .tai fu fa qi bu ze er kuang qi bu ji .ze de zhi chang er zhi dao de yi .ci wu xue zhe ji cheng yu shang .ze bai xing li min hua ji yu xia yi ..ji tai yu ji guan cheng ren .mian yu bao fu zhi yan .ze you ji guo zhi shi .che shan zhi zai .jin shan zhi jing .fei bang zhi mu .gan jian zhi gu .gu shi song shi .gong song zhen jian .da fu jin mou .shi chuan min yu .xi yu zhi chang .gu qie er bu kui .hua yu xin cheng .gu zhong dao ruo xing .san dai zhi li .chun chao chao ri .qiu mu xi yue .suo yi ming you jing ye .chun qiu ru xue .zuo guo lao .zhi jiang er qin kui zhi .suo yi ming you xiao ye .xing yi luan he .bu zhong .cai qi ..qu zhong .si xia ..suo yi ming you du ye .qi yu qin shou .jian qi sheng bu shi qi si .wen qi sheng bu shi qi rou .gu yuan pao chu .suo yi chang en .qie ming you ren ye .fu san dai zhi suo yi chang jiu zhe .yi qi fu yi tai zi you ci ju ye .ji qin er bu ran .qi su gu fei gui ci rang ye .suo shang zhe gao jie ye .gu fei gui li yi ye .suo shang zhe xing fa ye .shi zhao gao fu hu hai er jiao zhi yu .suo xi zhe fei zhan yi ren .ze yi ren zhi san zu ye .gu hu hai jin ri ji wei er ming ri she ren .zhong jian zhe wei zhi fei bang .shen ji zhe wei zhi yao yan .qi shi sha ren ruo ai cao jian ran .qi wei hu hai zhi xing e zai .bi qi suo yi dao zhi zhe fei qi li gu ye .bi yan yue ..bu xi wei li .shi yi cheng shi ..you yue ..qian che fu .hou che jie ..fu san dai zhi suo yi chang jiu zhe .qi yi shi ke zhi ye .ran er bu neng cong zhe .shi bu fa sheng zhi ye .qin shi zhi suo yi ji jue zhe .qi zhe ji ke jian ye .ran er bu bi .shi hou che you jiang fu ye .fu cun wang zhi bian .zhi luan zhi ji .qi yao zai shi yi .tian xia zhi ming .xian yu tai zi .tai zi zhi shan .zai yu zao yu jiao yu xuan zuo you .fu xin wei lan er xian yu jiao .ze hua yi cheng ye .kai yu dao shu zhi yi zhi zhi .ze jiao zhi li ye .ruo qi fu xi ji guan .ze zuo you er yi .fu hu .yue zhi ren .sheng er tong sheng .qi yu bu yi .ji qi chang er cheng su .lei shu yi er bu neng xiang tong .xing zhe you sui si er bu xiang wei zhe .ze jiao xi ran ye .chen gu yue xuan zuo you zao yu jiao zui ji .fu jiao de er zuo you zheng .ze tai zi zheng yi .tai zi zheng er tian xia ding yi ..shu .yue ..yi ren you qing .zhao min lai zhi ..ci shi wu ye .fan ren zhi zhi .neng jian yi ran .bu neng jian jiang ran .fu li zhe jin yu jiang ran zhi qian .er fa zhe jin yu ji ran zhi hou .shi gu fa zhi suo yong yi jian .er li zhi suo wei sheng nan zhi ye .ruo fu qing shang yi quan shan .xing fa yi cheng e .xian wang zhi ci zhi zheng .jian ru jin shi .xing ci zhi ling .xin ru si shi .ju ci zhi gong .wu si ru tian di er .qi gu bu yong zai .ran er yue li yun li yun zhe .gui jue e yu wei meng .er qi jiao yu wei miao .shi min ri qian shan yuan zui er bu zi zhi ye .kong yu yue ..ting song .wu you ren ye .bi ye shi wu song hu ..wei ren zhu ji zhe .mo ru xian shen qu she .qu she zhi ji ding yu nei .er an wei zhi meng ying yu wai yi .an zhe fei yi ri er an ye .wei zhe fei yi ri er wei ye .jie yi ji jian ran .bu ke bu cha ye .ren zhu zhi suo ji .zai qi qu she .yi li yi zhi zhi zhe .ji li yi .yi xing fa zhi zhi zhe .ji xing fa .xing fa ji er min yuan bei .zha yi ji er min he qin .gu shi zhu yu min zhi shan tong .er suo yi shi min shan zhe huo yi .huo dao zhi yi de jiao .huo ou zhi yi fa ling .dao zhi yi de jiao zhe .de jiao qia er min qi le .ou zhi yi fa ling zhe .fa ling ji er min feng ai .ai le zhi gan .huo fu zhi ying ye .qin wang zhi yu zun zong miao er an zi sun .yu tang wu tong .ran er tang wu guang da qi de xing .liu qi bai sui er fu shi .qin wang zhi tian xia .shi yu sui ze da bai .ci wang ta gu yi .tang wu zhi ding qu she shen er qin wang zhi ding qu she bu shen yi .fu tian xia .da qi ye .jin ren zhi zhi qi .zhi zhu an chu ze an .zhi zhu wei chu ze wei .tian xia zhi qing yu qi wang yi yi .zai tian zi zhi suo zhi zhi .tang wu zhi tian xia yu ren yi li le .er de ze qia .qin shou cao mu guang yu .de bei man mo si yi .lei zi sun shu shi shi .ci tian xia suo gong wen ye .qin wang zhi tian xia yu fa ling xing fa .de ze wang yi you .er yuan du ying yu shi .xia zeng e zhi ru chou .huo ji ji shen .zi sun zhu jue .ci tian xia zhi suo gong jian ye .shi fei qi ming xiao da yan xie .ren zhi yan yue ..ting yan zhi dao .bi yi qi shi guan zhi .ze yan zhe mo gan wang yan ..jin huo yan li yi zhi bu ru fa ling .jiao hua zhi bu ru xing fa .ren zhu hu bu yin yin .zhou .qin shi yi guan zhi ye .ren zhu zhi zun pi ru tang .qun chen ru bi .zhong shu ru di .gu bi jiu ji shang .lian yuan di .ze tang gao .bi wang ji .lian jin di .ze tang bei .gao zhe nan pan .bei zhe yi ling .li shi ran ye .gu gu zhe sheng wang zhi wei deng lie .nei you gong qing da fu shi .wai you gong hou bo zi nan .ran hou you guan shi xiao li .yan ji shu ren .deng ji fen ming .er tian zi jia yan .gu qi zun bu ke ji ye .li yan yue ..yu tou shu er ji qi ..ci shan yu ye .shu jin yu qi .shang dan bu tou .kong shang qi qi .kuang yu gui chen zhi jin zhu hu .lian chi jie li yi zhi jun zi .gu you ci si er wang lu ru .shi yi qing yi zhi zui bu ji tai fu .yi qi li zhu shang bu yuan ye .li bu gan chi jun zhi lu ma .cu qi chu zhe you fa .jian jun zhi ji zhang ze qi .zao jun zhi cheng che ze xia .ru zheng men ze qu .jun zhi chong chen sui huo you guo .xing lu zhi zui bu jia qi shen zhe .zun jun zhi gu ye .ci suo yi wei zhu shang yu yuan bu jing ye .suo yi ti mao da chen er li qi jie ye .jin zi wang hou san gong zhi gui .jie tian zi zhi suo gai rong er li zhi ye .gu tian zi zhi suo wei bo fu .bo jiu ye .er ling yu zhong shu tong qing yi yue chi qi shi zhi fa .ran ze tang bu wang bi hu .bei lu ru zhe bu tai po hu .lian chi bu xing .da chen wu nai wo zhong quan .da guan er you tu li wang chi zhi xin hu .fu wang yi zhi shi .er shi jian dang yi zhong fa zhe .tou shu er bu ji qi zhi xi ye .chen wen zhi .lv sui xian bu jia yu zhen .guan sui bi bu yi ju lv .fu chang yi zai gui chong zhi wei .tian zi gai rong er ti mao zhi yi .li min chang fu fu yi jing wei zhi yi .jin er you guo .di ling fei zhi ke ye .tui zhi ke ye .ci zhi si ke ye .mie zhi ke ye .ruo fu shu fu zhi .xi xie zhi .shu zhi si kou .bian zhi tu guan .si kou xiao li li ma er bang chi zhi .dai fei suo yi ling zhong shu jian ye .fu bei jian zhe xi zhi zun gui zhe zhi yi dan .wu yi nai ke yi jia ci ye .fei suo yi xi tian xia ye .fei zun zun gui gui zhi hua ye .fu tian zi zhi suo chang jing .zhong shu zhi suo chang chong .si er si er .jian ren an yi de ru ci er dun ru zhi zai .yu rang shi zhong xing zhi jun .zhi bo fa er mie zhi .yi shi zhi bo .ji zhao mie zhi bo .yu rang xin mian tun tan .bi bao xiang zi .wu qi er bu zhong .ren wen yu zi .yu zi yue ..zhong xing zhong ren xu wo .wo gu zhong ren shi zhi .zhi bo guo shi yu wo .wo gu guo shi bao zhi ..gu ci yi yu rang ye .fan jun shi chou .xing ruo gou zhi .yi er kang jie zhi zhong .xing chu hu lie shi .ren zhu shi ran ye .gu zhu shang yu qi da chen ru yu quan ma .bi jiang quan ma zi wei ye .ru yu guan tu .bi jiang guan tu zi wei ye .wan dun wang chi . gou wang jie .lian chi bu li .qie bu zi hao .gou ruo er ke .gu jian li ze shi .jian bian ze duo .zhu shang you bai .ze yin er ting zhi yi .zhu shang you huan .ze wu gou mian er yi .li er guan zhi er .you bian wu shen zhe .ze qi mai er li zhi er .ren zhu jiang he bian yu ci .qun xia zhi zhong .er zhu shang zhi shao ye .suo tuo cai qi zhi ye zhe cui yu qun xia ye .ju wang chi .ju gou wang .ze zhu shang zui bing .gu gu zhe li bu ji shu ren .xing bu zhi da fu .suo yi li chong chen zhi jie ye .gu zhe da chen you zuo bu lian er fei zhe .bu wei bu lian .yue .fu gui bu shi ..zuo wu hui yin luan nan nv wang bie zhe .bu yue wu hui .yue .wei bao bu xiu ..zuo ba ruan bu sheng ren zhe .bu wei ba ruan .yue .xia guan bu zhi ..gu gui da chen ding you qi zui yi .you wei chi ran zheng yi hu zhi ye .shang qian jiu er wei zhi hui ye .gu qi zai da qian da he zhi yu zhe .wen qian he ze bai guan ying .pan shui jia jian .zao qing shi er qing zui er .shang bu zhi fu xi yin er xing ye .qi you zhong zui zhe .wen ming er zi chi .shang bu shi ren jing er jia ye .qi you da zui zhe .wen ming ze bei mian zai bai .die er zi cai .shang bu shi zuo yi er xing zhi ye .yue ..zi da fu zi you guo er .wu yu zi you li yi ..yu zhi you li .gu qun chen zi xi .ying yi lian chi .gu ren jin jie xing .shang she lian li yi yi yu qi chen .er chen bu yi jie xing bao qi shang zhe .ze fei ren lei ye .gu hua cheng su ding .ze wei ren chen zhe zhu er wang shen .guo er wang jia .gong er wang si .li bu gou jiu .hai bu gou qu .wei yi suo zai .shang zhi hua ye .gu fu xiong zhi chen cheng si zong miao .fa du zhi chen cheng si she ji .fu yi zhi chen cheng si jun shang .shou yu han di zhi chen cheng si cheng guo feng jiang .gu yue sheng ren you jin cheng zhe .bi wu ci zhi ye .bi qie wei wo si .gu wu de yu zhi ju sheng .bi qie wei wo wang .gu wu de yu zhi ju cun .fu jiang wei wo wei .gu wu de yu zhi jie an .gu xing er wang li .shou jie er zhang yi .gu ke yi tuo bu yu zhi quan .ke yi ji liu chi zhi gu .ci li lian chi xing li yi zhi suo zhi ye .zhu shang he sang yan .ci zhi bu wei .er gu bi zhi jiu xing .gu yue ke wei chang tai xi zhe ci ye .
.tang xian yao fei .ting fu qiu xian .li bei qi rong .le he qi bian .
kong chuang xiang zhuo .hua shang chun qin bing shang bao .zui meng zun qian .jing qi hu feng ru zuo han .zhuan guan huo suo .chun shui liu xian shuang ru bo .yue duo geng lan .geng qing gong gao zou du dan .
zuo leng qi hua .jiang yan kun liu .qian li tou cui chun mu .jin ri ming mi .chou li yu fei huan zhu .jing fen zhong .die su xi yuan .xi ni run .yan gui nan pu .zui fang ta .jia yue feng liu .dian che bu dao du ling lu . chen chen jiang shang wang ji .huan bei chun chao wan ji .nan xun guan du .yin yue yao feng .he lei xie niang mei wu .lin duan an .xin lv sheng shi .shi luo hong .dai chou liu chu .ji dang ri .men yan li hua .jian deng shen ye yu .

译文及注释

译文
江畔盛开的那一簇无主的桃花映入(ru)眼帘,究竟是爱深红色的还是更爱浅红色的呢?
神女以玉佩相赠的故事,传说就发(fa)生在这座万山。
乘单车想去慰问边关,路经的属国已过居延。
忧愁烦恼催短催白了头发,憔悴的容颜凭借酒力发红。
秋风瑟瑟,柳影渐渐稀疏。我所居住的地方显得更加寂静、苍茫。
松树活了一千年终究要死,槿木仅开花一天也自觉荣耀。
送了一程又一程前(qian)面有很多艰难的路,匆匆忙忙只有一人去寻(xun)路。
可惜鲈鱼正美回也回不去,头戴楚冠学着囚徒把数充。
泪尽而泣之以血,被征发的士卒与(yu)亲人都哭得肠断心裂,声音嘶哑。
新妆荡漾湖水,水光倒影,奇美两绝。
盛开的花丛深处,耸立着高楼,东风从半卷的画帘吹入,令人觉得分外柔软。春天已经回来,苍翠镀上阡陌,平(ping)莎(sha)长得娇嫩,垂杨轻轻地飘荡着金线。春日迟迟地催开百花,云烟淡淡地搁住新雨,刚刚感到微寒,忽又稍微和暖。可恨这繁华似锦的世界,游人还未欣赏,却全都交给(gei)了黄莺和飞燕。
我在游览九仙山时,听到了当地儿歌《陌上花》。乡亲们说:吴越王钱假的妻子每年春天一定回到临安,钱王派人送信给王妃说:“田间小路上鲜花盛开,你可迟些回来。”吴人将这些话(hua)编成歌儿,所含情思婉转动人,使人听了心神凄然,然而它的歌词比较粗俗、浅陋,因此给它换掉,而成以下三首诗。田间小路上的花儿开了,蝴蝶在花丛中飞呀飞,江山还没有更改呀,往昔的主人早已更替。

注释
107、侘傺(chà chì):失志貌。
⑼谩暗涩铜华尘土:叹息当时和议已成定局,虽有宝剑也不能用来杀敌,只是使它生铜花(即铜锈),放弃于尘土之中。暗涩:是形容宝剑上布满铜锈,逐渐失光彩,失去作用。铜华:指铜花,即生了铜锈。
⑹点:点亮。一作点污之意,意思是灯纱上已经染上了斑点。
35.褐:粗布衣服。
管:春秋时辅佐齐桓公成就霸业的管仲。葛(gé):三国时辅佐刘备成就蜀汉事业的诸葛亮。许:认可。
(19)圬人:泥水工匠。幂(mi):涂墙,粉刷。

赏析

  在唐人诗中,登览诗在写法上一般多先写登览所见之景,然后抒情(qing)。这首诗恰恰相反,它是先抒情,后写登览所见之景。以景作结,含不尽之意见于言外,自有其高妙之处。
  开头二句写诗人在黄昏日落之时,满怀惆怅地遥望乡关,首先跃入眼帘的是仰视所见的景物:“孤云与归鸟,千里片时间。”晚云孤飞于天际,归鸟投宿于林间,凭着它们有形和无形的羽翼,虽有千里之远也片时可达。诗以“千里”与“片时”作强烈比照,写出云、鸟的自由无碍和飞行之速;但是,这绝不是纯客观的景物描写,而是诗人“怅望”所见,而且这种景物又是触发诗人情思的契机和媒介:“念我何留滞,辞家久未还。”原来,诗人久客异地,他的乡关之思早已深深地郁积在胸中了。因此,颔联由外界景物的描绘自然地转入内心情感的直接抒发,不言惆怅而满纸生愁,不言归心似箭而实际上早已望穿秋水。
  这首诗主要表述行动过程,按照通常写法,当以赋笔为主,诗人却纯用画笔把它表现出来。全诗十六句,句句是画,或者说句句有画,即是像“背人不语向何处”也是一幅无声的画。这位美人的气质、情绪和心性,通过“不语”更加充分地显现出来。
  在艺术上,此诗作者运用多种手法来刻画上阳宫女的形象:
  《《芙蓉女儿诔》曹雪(cao xue)芹 古诗》文采飞扬、感情真挚、寓意深刻,全面体现了作者曹雪芹的不世文才。
  此诗字里间处处充溢着诗人崇高的理想和远大的抱负,体现了李白与友人狄博通之间相互关心的真挚友谊,抒写出诗人见到从江东归来的好友狄博通的欣喜心情。
  它集中反映了原始先民面对地质灾害、洪水灾害、动物灾害、植物灾害等众多自然灾害侵袭时的复杂矛盾心理状态。四句诗,句句既是祈求,也是命令;既是祝愿,也是诅咒。全诗既反映了原始先民饱受自然灾害侵袭的深重苦难,也反映了他们相信利用巫术咒语能够消除自然灾害的乐观心理。
  在这八句中,作者强调他非常发愁,愁得不得了。那么愁的是什么呢?原来他是苦于得不到众多的“贤才”来同他合作,一道抓紧时间建功立业。试想连曹操这样位高权重的人居然在那里为“求贤”而发愁,那该有多大的宣传作用。假如庶族地主中真有“贤才”的话,看了这些话就不能不大受感动和鼓舞。他们正苦于找不到出路呢,没有想到曹操却在那里渴求人才,于是那真正有才或自以为有才的许许多多人,就很有可能跃跃欲试,向他“归心”了。 “对酒当歌”八句,猛一看很像是《古诗十九首》中的消极调子,而其实大不相同。这里讲“人生几何”,不是叫人“及时行乐”,而是要及时地建功立业。又从表面上看,曹操是在抒个人之情,发愁时间过得太快,恐怕来不及有所作为。实际上却是在巧妙地感染广大“贤才”,提醒他们人生就像“朝露”那样易于消失,岁月流逝已经很多,应该赶紧拿定主意,到我这里来施展抱负。所以一经分析便不难看出,诗中浓郁的抒情气氛包含了相当强烈的政治目的。这样积极的目的而故意要用低沉的调子来发端,这固然表明曹操真有他的愁思,所以才说得真切;但另一方面也正因为通过这样的调子更能打开处于下层、多历艰难、又急于寻找出路的人士的心扉。所以说用意和遣词既是真切的,也是巧妙的。在这八句诗中,主要的情感特征就是一个“愁”字,“愁”到需要用酒来消解(“杜康”相传是最早造酒的人,这里就用他的名字来作酒的代称)。“愁”这种感情本身是无法评价的,能够评价的只是这种情感的客观内容,也就是为什么而“愁”。由于自私、颓废、甚至反动的缘故而愁,那么这愁就是一种消极的感情;反之,为着某种有进步意义的目的而愁,那就成为一种积极的情感。放到具体的历史背景中看,曹操在这里所表达的愁绪就是属于后者,应该得到恰当的历史评价。清人陈沆在《诗比兴笺》中说:“此诗即汉高祖《大风歌》思猛士之旨也。‘人生几何’发端,盖传所谓古之王者知寿命之不长,故并建圣哲,以贻后嗣。”这可以说基本上懂得了曹操发愁的含意;不过所谓“并建圣哲,以贻后嗣”还未免说得迂远。曹操当时考虑的是要在他自己这一生中结束战乱,统一全中国。与汉高祖唱《大风歌》是既有相通之处,也有不同之处的。
  此诗最明显的一个特点是,诗人按照事情的发展过程依次道来,有条不紊。另外,全诗大部分章节记叙田猎活动的准备过程以及随从驱赶野兽供天子射猎的情景,间及群兽的各种状态,以作烘托,具体写天子射猎只有四句:“既张我弓,既挟我矢。发彼小豝,殪此大兕。”这种点面结合的写法,既叙述了田猎的过程,描写了田猎的场面,透露了轻松的气氛;更突出了天子的形象,增强了天子的威严,使全诗有很强的感染力。
  第一章先从路旁芦苇起兴。芦苇初放新芽,柔嫩润泽,使人不忍心听任牛羊去践踏它。仁者之心,施及草木,那么兄弟骨肉之间的相亲相爱,更是天经地义的了。这就使得这首描写家族宴会的诗,一开始就洋溢着融洽欢乐的气氛。
  最后两句把“送裴坦”和自己将要“赴官归京”两重意思一齐绾合,写道:“同来不得同归去,故国逢春一寂寥!”两人原来是一起从京城到宣州任职的,此时却不能一同回去了。在这风光明媚的春日里,只身回到京城以后,将会感到非常寂寞的。
  抒情主人公对爱人的感情是深沉的,对自己屈从于父母的意志流露出极度的悔恨,希望爱人重申旧盟心情表达得极其迫切,一句话,直抒胸臆,酣畅淋漓为此诗抒情的一大艺术特色。一、二两章中抒发的未能与爱人结合的悔恨之情,读者仿佛能听到她的叹息声;三、四两章中抒发的迫切想与爱人结合的向往之情,读者仿佛能听到她的呼唤声。诗中对人物形象的描写和人物心理的刻画,都极其成功,给人以深刻的印象。特别是抒情主人公由深深的悔恨而引起的向往幸福生活的幻觉,这种悲剧意味极浓的感情大跳跃,读者读后不能不为之动容。
  全诗四章,分为两个层次。前三章为第一层,写客人未去主人挽留。古代留客的方式多种多样。《汉书·陈遵传》载有“投辖于井”的方式,当客人要走的时候,主人将客人车上的辖投于井中,使车不能行走,借此把客人留住。此诗描写的主人则是想方设法地把客人骑的马拴住,留马是为了留人,希望客人能在他家多逍遥一段时间,以延长欢乐时光,字里行间流露了主人殷勤好客的热情和真诚。主人不仅苦心挽留客人,而且还劝他谨慎考虑出游,放弃隐遁山林、独善其身、享乐避世的念头。在第三章里诗人采用间接描写的方法,对客人的形象作了刻画。客人的才能可以为公为侯,但生逢乱世,既不能匡辅朝廷又不肯依违,只好隐居山林。末章为第二层,写客人已去而相忆。主人再三挽留客人,得不到允诺,给主人留下了深深的遗(de yi)憾,于是就希望客人能再回来,并和他保持音讯联系,不可因隐居就疏远了朋友。惜别和眷眷思念都溢于言表。
  最后一联,又出人意外,结得不同一般。如果按颔联、颈联的思路顺势而下,则尾联仍应写作者自己游园如何凄苦,现在却笔锋一转,将重心放在了那位倚栏咏柳絮的人身上了。
  第二章原诗云:“我马维驹,六辔如濡,载驰载驱,周爰咨诹。”前三句皆为使臣自道其出使在征途上的情况,第四句“周爰咨诹”,始表明“博访广询,多方求贤”之义,亦即“君教使臣”的主要内容,而为“每怀靡及”句中使臣所怀思的主旨。三章至五章的诗意,与二章全同,特因叶韵关系,在语词上作了改变:“我马维驹,六辔如濡”、“我马维骆,六辔沃若”、“我马维駰,六辔既均”。此数语,皆以道使臣在奉使途中威仪之盛。因车有四马,故章次亦叠至四次。二章言“载驰载驱,周爰咨诹”,三章言“载驰载驱,周爰咨谋”,以及四章、五章之“周爰咨度”,“周爰咨询”,其意义皆为“遍于咨询”,亦即“广询博访”之义。由此表明使臣之在征途、无时无刻不以君命为念,则使臣之敬奉使命,可想而知。明此义,则知此诗中之“每怀靡及”、“周爰咨诹”两句,乃全诗关键所在。

创作背景

  首先是感情强烈。开篇伊始,作者就以“噫吁贼!危乎高哉!蜀道之难,难于上青天”的强烈咏叹,奔腾直泻,抒发出他对蜀道高峻艰险所感到的惊愕、感慨,而后,在诗的中间和结尾,他又两次重复了这一咏叹,将自己的强烈感情笼罩全诗,给人以一唱三叹,回环往复的感觉,读来令人心潮激荡。

  

欧阳程( 金朝 )

收录诗词 (7558)
简 介

欧阳程 欧阳程,原名和,道州营道(今湖南道县)人。太宗太平兴国八年(九八三)进士。仕至屯田员外郎。《楚纪》卷四三有传。

冬晚对雪忆胡居士家 / 高承埏

故人悬圃姿,琼树纷青葱。终当此山去,共结兰桂丛。"
晚风吹雨,战新荷、声乱明珠苍璧。谁把香奁收宝镜,云锦红涵湖碧。飞鸟翻空,游鱼吹浪,惯趁笙歌席。坐中豪气,看公一饮千石。遥想处士风流,鹤随人去,老作飞仙伯。茅舍疏篱今在否,松竹已非畴昔。欲说当年,望湖楼下,水与云宽窄。醉中休问,断肠桃叶消息。
父耕原上田,子劚山下荒。六月禾未秀,官家已修仓。
大道如青天,我独不得出。羞逐长安社中儿,赤鸡白雉赌梨栗。弹剑作歌奏苦声,曳裾王门不称情。淮阴市井笑韩信,汉朝公卿忌贾生。君不见昔时燕家重郭隗,拥篲折节无嫌猜。剧辛乐毅感恩分,输肝剖胆效英才。昭王白骨萦蔓草,谁人更扫黄金台?行路难,归去来!
沈宋横驰翰墨场,风流初不废齐梁。论功若准平吴例,合着黄金铸子昂。
人生无根蒂,飘如陌上尘。分散逐风转,此已非常身。落地为兄弟,何必骨肉亲!得欢当作乐,斗酒聚比邻。盛年不重来,一日难再晨。及时当勉励,岁月不待人。
清歌一声无断绝。夜已央,乐未阑。狐裘兽炭不知寒,
花底忽闻敲两桨。逡巡女伴来寻访。酒盏旋将荷叶当。莲舟荡。时时盏里生红浪。花气酒香清厮酿。花腮酒面红相向。醉倚绿阴眠一饷。惊起望。船头阁在沙滩上。


壮士篇 / 陈汝羲

驿路侵斜月,溪桥度晓霜。短篱残菊一枝黄。正是乱山深处、过重阳。 旅枕元无梦,寒更每自长。只言江左好风光。不道中原归思、转凄凉。
可怜秋,一帘疏雨暗西楼,黄花零落重阳后,减尽风流。对黄花人自羞,花依旧,人比黄花瘦。问花不语,花替人愁。
传语龙王并水府,钱塘借与筑钱城。"
未游沧海早知名,有骨还从肉上生。 莫道无心畏雷电,海龙王处也横行。
金陵津渡小山楼,一宿行人自可愁。 潮落夜江斜月里,两三星火是瓜州。
何处花香入夜清?石林茅屋隔溪声。幽人月出每孤往,栖鸟山空时一鸣。草露不辞芒屦湿,松风偏与葛衣轻。临流欲写猗兰意,江北江南无限情。
伪临朝武氏者,性非和顺,地实寒微。昔充太宗下陈,曾以更衣入侍。洎乎晚节,秽乱春宫。潜隐先帝之私,阴图后房之嬖。入门见嫉,蛾眉不肯让人;掩袖工谗,狐媚偏能惑主。践元后于翚翟,陷吾君于聚麀。加以虺蜴为心,豺狼成性,近狎邪僻,残害忠良,杀姊屠兄,弑君鸩母。人神之所同嫉,天地之所不容。犹复包藏祸心,窥窃神器。君之爱子,幽之于别宫;贼之宗盟,委之以重任。呜唿!霍子孟之不作,朱虚侯之已亡。燕啄皇孙,知汉祚之将尽;龙漦帝后,识夏庭之遽衰。敬业皇唐旧臣,公侯冢子。奉先帝之成业,荷本朝之厚恩。宋微子之兴悲,良有以也;袁君山之流涕,岂徒然哉!是用气愤风云,志安社稷。因天下之失望,顺宇内之推心,爰举义旗,以清妖孽。南连百越,北尽三河,铁骑成群,玉轴相接。海陵红粟,仓储之积靡穷;江浦黄旗,匡复之功何远?班声动而北风起,剑气冲而南斗平。喑呜则山岳崩颓,叱咤则风云变色。以此制敌,何敌不摧;以此图功,何功不克!公等或家传汉爵,或地协周亲,或膺重寄于爪牙,或受顾命于宣室。言犹在耳,忠岂忘心?一抔之土未干,六尺之孤何托?倘能转祸为福,送往事居,共立勤王之勋,无废旧君之命,凡诸爵赏,同指山河。若其眷恋穷城,徘徊歧路,坐昧先几之兆,必贻后至之诛。请看今日之域中,竟是谁家之天下!移檄州郡,咸使知闻。
杏花村馆酒旗风。水溶溶。扬残红。野渡舟横,杨柳绿阴浓。望断江南山色远,人不见,草连空。 夕阳楼外晚烟笼。粉香融。淡眉峰。记得年时,相见画屏中。只有关山今夜月,千里外,素光同。


中夜起望西园值月上 / 刘汉藜

离宴殷勤,兰舟凝滞,看看送行南浦。情知道世上,难使皓月长圆,彩云镇聚。算人生、悲莫悲于轻别,最苦正欢娱,便分鸳侣。泪流琼脸,梨花一枝春带雨。惨黛蛾、盈盈无绪。共黯然消魂,重携素手,话别临行,犹自再三、问道君须去。频耳畔低语。知多少、他日深盟,平生丹素。从今尽把凭鳞羽。
凭绣槛,解罗帷。未得君书,断肠潇湘春雁飞。不知征马几时归?海棠花谢也,雨霏霏。
不择南州尉,高堂有老亲。楼台重蜃气,邑里杂鲛人。海暗三山雨,花明五岭春。此乡多宝玉,慎莫厌清贫。
洛阳城里春光好,洛阳才子他乡老。柳暗魏王堤,此时心转迷。桃花春水渌,水上鸳鸯浴。凝恨对残晖,忆君君不知。
白玉堂前春解舞,东风卷得均匀。蜂围蝶阵乱纷纷。几曾随逝水?岂必委芳尘?万缕千丝终不改,任他随聚随分。韶华休笑本无根。好风凭借力,送我上青云。
芳屏画春草,仙杼织朝霞。何如山水路,对面即飞花。
云门骇听,雷鼓鸣空。神其介祀,景祚斯融。"
先君子尝言,乡先辈左忠毅公视学京畿,一日,风雪严寒,从数骑出微行,入古寺,庑下一生伏案卧,文方成草;公阅毕,即解貂覆生,为掩户。叩之寺僧,则史公可法也。及试,吏唿名至史公,公瞿然注视,呈卷,即面署第一。召入,使拜夫人,曰:“吾诸儿碌碌,他日继吾志者,惟此生耳。”及左公下厂狱,史朝夕狱门外;逆阉防伺甚严,虽家仆不得近。久之,闻左公被炮烙,旦夕且死;持五十金,涕泣谋于禁卒,卒感焉。一日,使史更敝衣草屦,背筐,手长镵,为除不洁者,引入,微指左公处。则席地倚墙而坐,面额焦烂不可辨,左膝以下,筋骨尽脱矣。史前跪,抱公膝而呜咽。公辨其声而目不可开,乃奋臂以指拨眦;目光如炬,怒日:“庸奴,此何地也?而汝来前!国家之事,糜烂至此。老夫已矣,汝复轻身而昧大义,天下事谁可支拄者!不速去,无俟奸人构陷,吾今即扑杀汝!”因摸地上刑械,作投击势。史噤不敢发声,趋而出。后常流涕述其事以语人,曰:“吾师肺肝,皆铁石所铸造也!”崇祯末,流贼张献忠出没蕲、黄、潜、桐间。史公以凤庐道奉檄守御。每有警,辄数月不就寝,使壮士更休,而自坐幄幕外。择健卒十人,令二人蹲踞而背倚之,漏鼓移,则番代。每寒夜起立,振衣裳,甲上冰霜迸落,铿然有声。或劝以少休,公日:“吾上恐负朝廷,下恐愧吾师也。”史公治兵,往来桐城,必躬造左公第,候太公、太母起居,拜夫人于堂上。余宗老涂山,左公甥也,与先君子善,谓狱中语,乃亲得之于史公云。


数日 / 释绍珏

自河南经乱,关内阻饥,兄弟离散,各在一处。因望月有感,聊书所怀,寄上浮梁大兄、于潜七兄、乌江十五兄,兼示符离及下邽弟妹。时难年荒世业空,弟兄羁旅各西东。田园寥落干戈后,骨肉流离道路中。吊影分为千里雁,辞根散作九秋蓬。共看明月应垂泪,一夜乡心五处同。
日暮苍山远,天寒白屋贫。柴门闻犬吠,风雪夜归人。
新妆宜面下朱楼,深锁春光一院愁。 行到中庭数花朵,蜻蜓飞上玉搔头。
流莺应见落,舞蝶未知空。拟欲求图画,枝枝带竹丛。"
"得一流玄泽,通三御紫宸。远叶千龄运,遐销九域尘。
故园渺何处,归思方悠哉。淮南秋雨夜,高斋闻雁来。
旷野饶悲风,飕飕黄蒿草。系马倚白杨,谁知我怀抱。 所是同袍者,相逢尽衰老。北登汉家陵,南望长安道。 下有枯树根,上有鼯鼠窠。高皇子孙尽,千载无人过。 宝玉频发掘,精灵其奈何。人生须达命,有酒且长歌。
坠雨已辞云,流水难归浦。遗恨几时休,心抵秋莲苦。 忍泪不能歌,试托哀弦语。弦语愿相逢,知有相逢否。


采桑子·九日 / 李寿朋

厚地高天,侧身颇觉平生左。小斋如舸,自许回旋可。聊复浮生,得此须臾我。干坤大,霜林独坐,红叶纷纷堕。
酒泉太守能剑舞,高堂置酒夜击鼓。胡笳一曲断人肠,座上相看泪如雨。琵琶长笛曲相和,羌儿胡雏齐唱歌。浑炙犁牛烹野驼,交河美酒归叵罗。三更醉后军中寝,无奈秦山归梦何。
"朱明季序,黄郊王辰。厚以载物,甘以养人。
晓风催我挂帆行,绿涨春芜岸欲平。长水塘南三日雨,菜花香过秀州城。
帝里春晚,重门深院。草绿阶前,暮天雁断。楼上远信谁传,恨绵绵。多情自是多沾惹,难拼舍,又是寒食也。秋千巷陌,人静皎月初斜,浸梨花。
无言哽噎。看灯记得年时节。行行指月行行说。愿月常圆,休要暂时缺。 今年华市灯罗列。好灯争奈人心别。人前不敢分明说。不忍抬头,羞见旧时月。
点滴芭蕉心欲碎,声声催忆当初。欲眠还展旧时书。鸳鸯小字,犹记手生疏。倦眼乍低缃帙乱,重看一半模煳。幽窗冷雨一灯孤。料应情尽,还道有情无?
满望天涯极,平临日脚红。猿来斋石上,僧集讲筵中。


点绛唇·金谷年年 / 吴棫

南有嘉鱼,烝然罩罩。君子有酒,嘉宾式燕以乐。南有嘉鱼,烝然汕汕。君子有酒,嘉宾式燕以衎。南有樛木,甘瓠累之。君子有酒,嘉宾式燕绥之。翩翩者鵻,烝然来思。君子有酒,嘉宾式燕又思。
瓜州渡口。恰恰城如斗。乱絮飞钱迎马首。也学玉关榆柳。 面前直控金山。极知形胜东南。更愿诸公着意,休教忘了中原。
碧玉妆成一树高,万条垂下绿丝绦。不知细叶谁裁出,二月春风似剪刀。
雁边风讯小,飞琼望杳,碧云先晚。露冷阑干,定怯藕丝冰腕。净洗浮空片玉,胜花影、春灯相乱。秦镜满。素娥未肯,分秋一半。 每圆处即良宵,甚此夕偏饶,对歌临怨。万里婵娟,几许雾屏云幔。孤兔凄凉照水,晓风起、银河西转。摩泪眼。瑶台梦回人远。
春光欲暮,寂寞闲庭户。粉蝶双双穿槛舞,帘卷晚天疏雨。含愁独倚闺帏,玉炉烟断香微。正是销魂时节,东风满树花飞。
夫子不自衍,世人知者稀,来倾阮氏酒,去着老莱衣。渭北草新出,关东花欲飞,楚王犹自惑,片玉且将归。
太行之阳有盘谷。盘谷之间,泉甘而土肥,草木丛茂,居民鲜少。或曰:“谓其环两山之间,故曰‘盘’。”或曰:“是谷也,宅幽而势阻,隐者之所盘旋。”友人李愿居之。愿之言曰:“人之称大丈夫者,我知之矣:利泽施于人,名声昭于时,坐于庙朝,进退百官,而佐天子出令;其在外,则树旗旄,罗弓矢,武夫前呵,从者塞途,供给之人,各执其物,夹道而疾驰。喜有赏,怒有刑。才畯满前,道古今而誉盛德,入耳而不烦。曲眉丰颊,清声而便体,秀外而惠中,飘轻裾,翳长袖,粉白黛绿者,列屋而闲居,妒宠而负恃,争妍而取怜。大丈夫之遇知于天子、用力于当世者之所为也。吾非恶此而逃之,是有命焉,不可幸而致也。穷居而野处,升高而望远,坐茂树以终日,濯清泉以自洁。采于山,美可茹;钓于水,鲜可食。起居无时,惟适之安。与其有誉于前,孰若无毁于其后;与其有乐于身,孰若无忧于其心。车服不维,刀锯不加,理乱不知,黜陟不闻。大丈夫不遇于时者之所为也,我则行之。伺候于公卿之门,奔走于形势之途,足将进而趑趄,口将言而嗫嚅,处污秽而不羞,触刑辟而诛戮,侥幸于万一,老死而后止者,其于为人,贤不肖何如也?”昌黎韩愈闻其言而壮之,与之酒而为之歌曰:“盘之中,维子之宫;盘之土,维子之稼;盘之泉,可濯可沿;盘之阻,谁争子所?窈而深,廓其有容;缭而曲,如往而复。嗟盘之乐兮,乐且无央;虎豹远迹兮,蛟龙遁藏;鬼神守护兮,呵禁不祥。饮且食兮寿而康,无不足兮奚所望!膏吾车兮秣吾马,从子于盘兮,终吾生以徜徉!”
拂霞疑电落,腾虚状写虹。屈伸烟雾里,低举白云中。纷披乍依迥,掣曳或随风。念兹轻薄质,无翅强摇空。


维扬冬末寄幕中二从事 / 王表

环珮肃于庭实,钟石扬乎颂声。"
金溪民方仲永,世隶耕。仲永生五年,未尝识书具,忽啼求之。父异焉,借旁近与之,即书诗四句,并自为其名。其诗以养父母、收族为意,传一乡秀才观之。自是指物作诗立就,其文理皆有可观者。邑人奇之,稍稍宾客其父,或以钱币乞之。父利其然也,日扳仲永环谒于邑人,不使学。余闻之也久。明道中,从先人还家,于舅家见之,十二三矣。令作诗,不能称前时之闻。又七年,还自扬州,复到舅家问焉。曰:“泯然众人矣。”王子曰:仲永之通悟,受之天也。其受之天也,贤于材人远矣。卒之为众人,则其受于人者不至也。彼其受之天也,如此其贤也,不受之人,且为众人;今夫不受之天,固众人,又不受之人,得为众人而已耶?
贾生才调世无伦,哭泣情怀吊屈文。梁王堕马寻常事,何用哀伤付一生。
始见沙上鸟,犹埋云外峰。故乡杳无际,明发怀朋从。"
铺眉苫眼早三公,裸袖揎拳享万钟。胡言乱语成时用,大纲来都是哄。说英雄谁是英雄?五眼鸡岐山鸣凤。两头蛇南阳卧龙,三脚猫渭水飞熊。
人生百岁,七十稀少。更除十年孩童小。又十年昏老。都来五十载,一半被、睡魔分了。那二十五载之中,宁无些个烦恼。仔细思量,好追欢及早。遇酒追朋笑傲。任玉山摧倒。沈醉且沈醉,人生似、露垂芳草。幸新来、有酒如渑,结千秋歌笑。
昔一人嗜酒,忽遇故人,其故人乃悭吝之徒。嗜酒者曰:“望诣贵府一叙,口渴心烦,或茶或酒,求止渴耳。”故人曰:“吾贱寓甚遐,不敢劳烦玉趾。”嗜酒者曰:“谅第二三十里耳。”故人曰:“敝寓甚陋,不堪屈尊。”嗜酒者曰:“但启户就好。”故人曰:“奈器皿不备,无有杯盏。”嗜酒者曰:“吾与尔相知,瓶饮亦好。”故人曰:“且待吾半日,吾访友毕即唿尔同归。”嗜酒者目瞪口呆。
晚风收暑,小池塘荷净。独倚胡床酒初醒。起徘徊、时有香气吹来,云藻乱,叶底游鱼动影。 空擎承露盖,不见冰容,惆怅明妆晓鸾镜。后夜月凉时,月淡花低,幽梦觉、欲凭谁省。且应记、临流凭阑干,便遥想,江南红酣千顷。


惠崇春江晚景 / 吴文溥

听虽远,诚必通。垂厚泽,降云宫。"
客行忽到湘东驿。明朝真是潇湘客。晴碧万重云。几时逢故人。 江南如塞北。别后书难得。先自雁来稀。那堪春半时。
宋有狙公者,爱狙,养之成群,能解狙之意;狙亦得公之心。损其家口,充狙之欲。俄而匮焉,将限其食,恐众狙之不训于己也。先诳之曰:“与若芧,朝三而暮四,足乎?”众狙皆起怒。俄而曰:“与若芧,朝四而暮三,足乎?”众狙皆伏而喜。
清香闻晓莲,水国雨馀天。天气正得所,客心刚悄然。乱兵何日息,故老几人全。此际难消遣,从来未学禅。
柳丝长,春雨细,花外漏声迢递。惊塞雁,起城乌,画屏金鹧鸪。香雾薄,透帘幕,惆怅谢家池阁。红烛背,绣帘垂,梦长君不知。
成都城南有蜀王旧苑,尤多梅,皆二百余年古木。斜阳废苑朱门闭,吊兴亡、遗恨泪痕里。淡淡宫梅,也依然、点酥剪水。凝愁处,似忆宣华旧事。行人别有凄凉意,折幽香、谁与寄千里。伫立江皋,杳难逢、陇头归骑。音尘远,楚天危楼独倚。
戢兵天下安,约法人心改。大哉干羽意,长见风云在。"
落花迤逦层阴少,青梅竞弄枝头小。红色雨和烟,行人江那边。好花都过了,满地空芳草。落日醉醒问,一春无此寒。


东武吟 / 秦应阳

泽国江山入战图,生民何计乐樵苏。凭君莫话封侯事,一将功成万骨枯。
炉烟一窗,瓶花一床,更添十里湖光,对南屏晚妆。藕风气香,竹风韵凉,等他月照回廊,浴鸳鸯一双。
寒色孤村幕,悲风四野闻。溪深难受雪,山冻不流云。鸥鹭飞难辨,沙汀望莫分。野桥梅几树,并是白纷纷。
燕燕轻盈,莺莺娇软,分明又向华胥见。夜长争得薄情知?春初早被相思染。别后书辞,别时针线,离魂暗逐郎行远。淮南皓月冷千山,冥冥归去无人管。
德比代云布,心如晋水清。"
远山眉黛横,媚柳开青眼。楼阁断霞明,帘幕春寒浅。 杯延玉漏迟,烛怕金刀剪。明月忽飞来,花影和帘卷。
人间四月芳菲尽,山寺桃花始盛开。 长恨春归无觅处,不知转入此中来。
子犹瓶矣。观瓶之居,居井之眉。处高临深,动而近危。酒醪不入口,臧水满怀。不得左右,牵于纆徽。一旦叀碍,为瓽所轠。身提黄泉,骨肉为泥。自用如此,不如鸱夷。鸱夷滑稽,腹大如壶。尽日盛酒,人复借酤。常为国器,讬于属车。出入两宫,经营公家。由是言之,酒何过乎?


闾门即事 / 张映辰

臣闻朋党之说,自古有之,惟幸人君辨其君子小人而已。大凡君子与君子以同道为朋,小人与小人以同利为朋,此自然之理也。然臣谓小人无朋,惟君子则有之。其故何哉?小人所好者禄利也,所贪者财货也。当其同利之时,暂相党引以为朋者,伪也;及其见利而争先,或利尽而交疏,则反相贼害,虽其兄弟亲戚,不能自保。故臣谓小人无朋,其暂为朋者,伪也。君子则不然。所守者道义,所行者忠信,所惜者名节。以之修身,则同道而相益;以之事国,则同心而共济;终始如一,此君子之朋也。故为人君者,但当退小人之伪朋,用君子之真朋,则天下治矣。尧之时,小人共工、驩兜等四人为一朋,君子八元、八恺十六人为一朋。舜佐尧,退四凶小人之朋,而进元、恺君子之朋,尧之天下大治。及舜自为天子,而皋、夔、稷、契等二十二人并列于朝,更相称美,更相推让,凡二十二人为一朋,而舜皆用之,天下亦大治。《书》曰:“纣有臣亿万,惟亿万心;周有臣三千,惟一心。”纣之时,亿万人各异心,可谓不为朋矣,然纣以亡国。周武王之臣,三千人为一大朋,而周用以兴。后汉献帝时,尽取天下名士囚禁之,目为党人。及黄巾贼起,汉室大乱,后方悔悟,尽解党人而释之,然已无救矣。唐之晚年,渐起朋党之论。及昭宗时,尽杀朝之名士,或投之黄河,曰:“此辈清流,可投浊流。”而唐遂亡矣。夫前世之主,能使人人异心不为朋,莫如纣;能禁绝善人为朋,莫如汉献帝;能诛戮清流之朋,莫如唐昭宗之世;然皆乱亡其国。更相称美推让而不自疑,莫如舜之二十二臣,舜亦不疑而皆用之;然而后世不诮舜为二十二人朋党所欺,而称舜为聪明之圣者,以能辨君子与小人也。周武之世,举其国之臣三千人共为一朋,自古为朋之多且大,莫如周;然周用此以兴者,善人虽多而不厌也。嗟唿!兴亡治乱之迹,为人君者,可以鉴矣。
六出飞花入户时,坐看青竹变琼枝。如今好上高楼望,盖尽人间恶路岐。
吾家洗砚池头树,朵朵花开淡墨痕。(吾家 一作:我家;朵朵 一作:个个)不要人夸好颜色,只留清气满干坤。
竹似贤,何哉?竹本固,固以树德,君子见其本,则思善建不拔者。竹性直,直以立身;君子见其性,则思中立不倚者。竹心空,空以体道;君子见其心,则思应用虚受者。竹节贞,贞以立志;君子见其节,则思砥砺名行,夷险一致者。夫如是,故君子人多树之,为庭实焉。贞元十九年春,居易以拔萃选及第,授校书郎,始于长安求假居处,得常乐里故关相国私第之东亭而处之。明日,履及于亭之东南隅,见丛竹于斯,枝叶殄瘁,无声无色。询于关氏之老,则曰:此相国之手植者。自相国捐馆,他人假居,由是筐篚者斩焉,彗帚者刈焉,刑余之材,长无寻焉,数无百焉。又有凡草木杂生其中,菶茸荟郁,有无竹之心焉。居易惜其尝经长者之手,而见贱俗人之目,剪弃若是,本性犹存。乃芟蘙荟,除粪壤,疏其间,封其下,不终日而毕。于是日出有清阴,风来有清声。依依然,欣欣然,若有情于感遇也。嗟乎!竹植物也,于人何有哉?以其有似于贤而人爱惜之,封植之,况其真贤者乎?然则竹之于草木,犹贤之于众庶。呜唿!竹不能自异,唯人异之。贤不能自异,唯用贤者异之。故作《养竹记》,书于亭之壁,以贻其后之居斯者,亦欲以闻于今之用贤者云。
谁翻乐府凄凉曲?风也萧萧,雨也萧萧,瘦尽灯花又一宵。不知何事萦怀抱,醒也无聊,醉也无聊,梦也何曾到谢桥。
长房萸早熟,彭泽菊初收。何藉龙沙上,方得恣淹留。"
"习坎疏丹壑,朝宗合紫微。三山巨鳌涌,万里大鹏飞。
上元谁夫人?偏得王母娇。嵯峨三角髻,馀发散垂腰。裘披青毛锦,身着赤霜袍。手提嬴女儿,闲与凤吹箫。眉语两自笑,忽然随风飘。